آرشیو دوشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۷، شماره ۶۷۶۸
صفحه آخر
۲۴
تیتر آخر

مجله توفیق؛ فکاهه ای برای تمام فصول

مهم ترین مجله فکاهه تاریخ روزنامه نگاری ایران

حسن همایون

دفتر موسسه توفیق در خیابان استانبول، ضلع غربی خیابان لاله زار شماره 128 قرار داشت. روزنامه، هفته نامه، ماهنامه، سالنامه و کتاب توفیق برای دهه ها در این محل چاپ می شد؛ تا سال 1350.

به گفته فریده توفیق توالت توفیق پر بود از شعار و نوشته! انگار تنها برای رفع حاجت آن جا نمی رفتند بلکه گاه برای مطالعه سر از مستراح در می آوردند. از آن جا هم به عنوان «مرکز مطالعات فکاهی» یاد می کردند. جلسات تحریریه در روز خاص و ساعت معین برپا می شد. در فاصله هر جلسه نیز فشرده اخبار مهم مطبوعات، رادیو، تلویزیون و حتی شایعه ها فهرست می شد، به تعداد افراد جلسه تکثیر می شد. کنار فشرده خبر ها هم کاغذ، قلم، مداد، پاک کن و مدادتراش می گذاشتند.

بر اساس خبر ها در سکوت لابد با نوک مدادهای زیر لب به سوژه ها فکر می کردند. برای اعضای جلسه نیز یونیفورم خاصی طراحی شده بود، به رنگ سرمه ای، کلاهی نیز بافته شده بود، کاسه ای به سیاق کلاه توفیق بنیانگذار موسسه، بعد فکر کردن سوژه ها نوشته و طراحی می شد. بعد نوبت می رسید به رد و قبول مطالب نوشته شده؛ اگر مطلب قبول می شد اما به دلیل سانسور دولتی غیر قابل چاپ بود با مهر تند سیاسی، تند مذهبی، تند جنسی بایگانی می شد. آرشیو بزرگی از کار های خلاق و جذاب در آن سال ها در مجله توفیق درست شده بود، که مجال نشر پیدا نکردند. به گفته فریده توفیق در سال 1358 در بلبشو و بی نظمی های بعد انقلاب همه از بین رفتند.

مجله توفیق از 1302 تا چهل و هشت سال بعد، در دوره هایی توقیف شد و وقتی توفیق، توقیف می شد یا موقتا به محاق می رفت پرچم مجله نیم افراشته در نمایندگی های آن مجله بالا می رفت. پرچم یکی از ده ها نشان و نمادی بود که در مجله توفیق به کار گرفته می شد. گوشه ای از پرچم، عکس مرد و زنی بود سوار بر خری که پشت سرشان هم بچه میمونی سوار بود. شوخی و گاه لودگی از ویژگی های کار و فعالیت در توفیق بود.

توفیق چهل و هشت سال عمر کرد و نه تنها با مردم و عادت های بد ایرانی ها که بسیاری وقت ها با صاحبان قدرت شوخی کرد تا بلکه افراد اعم از رعیت و صاحب قدرت متوجه اشتباه های شان شوند.