آرشیو یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۷، شماره ۶۷۸۴
ماه مهر
۱۱
چشمه های جاری

تاملی برنکات قرآنی- 3

منظور از صبغه الهی چیست؟

کاظم آشفته (پژوهشگر)

صبغة الله و من احسن من الله صبغة و نحن له عابدون (بقره/138) این است نگارگری(رنگ آمیزی) الهی؛ و کیست خوش نگارتر از خدا؟ و ما او را عبادت می کنیم.

الف - معنای اصلی«صبغ» عبارت است از فرورفتن در چیزی به نحوی که باعث تغییرات در حالت ظاهری مثل فروبردن لباس در رنگ و یا باطنی مانند غرق شدن در معنویات و علم گردد. اما از نظر لغت معمولا «صبغ»را به معنای رنگ کردن یا رنگ شده گفته اند. در فرهنگ قرآنی به نوعی تغییر که دگرگونی و تحول به وجود آورد و یا نوعی از فرورفتن در دریای رحمت الهی که موجب دگرگونی در وجود انسان گردد اطلاق می شود.

ب -شهید مطهری در این زمینه می گوید: با توجه به معنایی که دین در قرآن دارد، سه واژه «فطرت و صبغه و حنیف» در یک مصداق استعمال شده است، اگر چه از نظر معنا و مفهوم با هم متفاوت اند.

ج -آیه فوق با مفهوم رسیدن انسان به رنگ خدا یکی از لطیف ترین آیات قرآن و منشا مضامین عرفانی فراوان است که به برخی از آنها اشاره می گردد.

1_ مولانا جلال الدین محمد بلخی می گوید:

صبغة الله هست خم رنگ هو / پیسها یک رنگ گردد اندرو

چون در آن خم افتد و گوییش قم / از طرب گوید منم خم لا تلم

آن منم خم خود انا الحق گفتنست / رنگ آتش دارد الا آهنست

و یا

رنگ رخ خوب تو آخر گواست / در حرم لطف خدا بوده ای

رنگ تو داری، که ز رنگ جهان / پاکی، و همرنگ بقا بوده ای

آینه رنگ تو عکس کسیست / تو ز همه رنگ جدا بوده ای

2-خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی می گوید:

با چنین جاه و جلال از پیشگاه سلطنت

آگهی و خدمت دلهای آگه می کنی

با فریب رنگ این نیلی خم زنگارفام

کار بر وفق مراد صبغة الله می کنی.

3- شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی می گوید:

می کشندم که ترک عشق بگو / می زنندم که بیدق شاهم

ور به صد پاره ام کنی زین رنگ / برنگردم که صبغة اللهم

سعدیا در قفای دوست مرو / چه کنم می برد به اکراهم