تاملی برنکات قرآنی- 3
منظور از صبغه الهی چیست؟
صبغة الله و من احسن من الله صبغة و نحن له عابدون (بقره/138) این است نگارگری(رنگ آمیزی) الهی؛ و کیست خوش نگارتر از خدا؟ و ما او را عبادت می کنیم.
الف - معنای اصلی«صبغ» عبارت است از فرورفتن در چیزی به نحوی که باعث تغییرات در حالت ظاهری مثل فروبردن لباس در رنگ و یا باطنی مانند غرق شدن در معنویات و علم گردد. اما از نظر لغت معمولا «صبغ»را به معنای رنگ کردن یا رنگ شده گفته اند. در فرهنگ قرآنی به نوعی تغییر که دگرگونی و تحول به وجود آورد و یا نوعی از فرورفتن در دریای رحمت الهی که موجب دگرگونی در وجود انسان گردد اطلاق می شود.
ب -شهید مطهری در این زمینه می گوید: با توجه به معنایی که دین در قرآن دارد، سه واژه «فطرت و صبغه و حنیف» در یک مصداق استعمال شده است، اگر چه از نظر معنا و مفهوم با هم متفاوت اند.
ج -آیه فوق با مفهوم رسیدن انسان به رنگ خدا یکی از لطیف ترین آیات قرآن و منشا مضامین عرفانی فراوان است که به برخی از آنها اشاره می گردد.
صبغة الله هست خم رنگ هو / پیسها یک رنگ گردد اندرو
چون در آن خم افتد و گوییش قم / از طرب گوید منم خم لا تلم
آن منم خم خود انا الحق گفتنست / رنگ آتش دارد الا آهنست
و یا
رنگ رخ خوب تو آخر گواست / در حرم لطف خدا بوده ای
رنگ تو داری، که ز رنگ جهان / پاکی، و همرنگ بقا بوده ای
آینه رنگ تو عکس کسیست / تو ز همه رنگ جدا بوده ای
2-خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی می گوید:
با چنین جاه و جلال از پیشگاه سلطنت
آگهی و خدمت دلهای آگه می کنی
با فریب رنگ این نیلی خم زنگارفام
کار بر وفق مراد صبغة الله می کنی.
3- شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی می گوید:
می کشندم که ترک عشق بگو / می زنندم که بیدق شاهم
ور به صد پاره ام کنی زین رنگ / برنگردم که صبغة اللهم
سعدیا در قفای دوست مرو / چه کنم می برد به اکراهم