میلان کوندرا در ایران بیشتر به خاطر رمانی چون «بارهستی» معروف است اما آنچه این نویسنده چک را در سطح جهان بر سر زبان ها انداخته، جهان تو در توی ذهنی و پیوند نوعی طنز و روانشناسی و گره زدن فلسفه و ادبیات است. بر خلاف نظریه بسیاری از منتقدان، کوندرا نویسنده ای سخت نویس نیست اما مطالعه کارهایش بدون خرده شناختی از موارد بالا نمی تواند آنگونه که باید و شاید هرخواننده از هر طیفی را جذب کند.

اغلب کارهای کوندرا توسط مترجمانی کارکشته به فارسی ترجمه شده که از میان آنها می توان به آثاری چون«شوخی، مهمانی خداحافظی، هویت، جهالت و... اشاره کرد. اما رمان «زندگی جای دیگری است» به دلیل حال و هوای منحصر به فردش، حکایت دیگری دارد. این کتاب که توسط پانته آ مهاجر کنگرلو ترجمه شده و چاپ دهمش به تازگی روانه بازار کتاب شده، شاید آسان خوان ترین اثر این نویسنده باشد.

کوندرا در این اثر بر خلاف بسیاری ازکارهای دیگرش، بیشتر بر زاویه طنز تمرکز کرده و جهان پیرامون خود را با ساخت شخصیت هایی کمیک در فضاهایی کمیک تر عرضه کرده است. گرچه نگاه نویسنده در این اثر بیشترنگاهی سمبولیک است و فاجعه های اجتماعی اغلب در بستری از نگاه فانتزی ساخته و پرداخته شده اند اما خواننده به خوبی، ذات هدفمندی اینگونه نوشتن را درک می کند و همراه باشخصیت های داستان به تاریک و روشن ذهنیت خالق اثر سفر می کند.

در این اثر با شاعری بریده از اجتماع خشم آلود مواجهیم که انقلاب کمونیستی او را به مرز نوعی مسخ شدگی و به دنبال آن گم شدن در جهان بی گمانی محکوم کرده است.

فکر اولیه ساخت این رمان دارای جدیتی از جنس آشوب و هرج و مرج است و خواننده بیم آن رادارد که نتواند فضای این کاررا مانند دیگر آثار کوندرا هضم کند اما به محض آغاز کتاب پی می برد که اتمسفر داستان با وجود نوعی خشونت ذاتی، حتی در مواقعی می تواند خنده بر لب مخاطب بیاورد. گرچه منتقدان زیادی این اثر را، اثری در نکوهش شعر و شاعری ارزیابی کرده اند اما باید گفت که رگه هایی از احیای رمانتیسم توانسته کوندرایی ازنوع دیگر را در مقابل چشمان ما قرار دهد. همان گونه که در پشت نویس کتاب آمده این اثر حماسه طنزآمیزی است در وصف جوانی که مفاهیمی همچون کودکی، جوانی، مادری و شاعری را به چالش می کشد. میلان کوندرا در این رمان، درقالب زندگی نامه شاعری جوان به بررسی یک فاجعه می پردازد. اینکه شعر چگونه به یاری نیروهای اهریمنی در اجتماع می آید و هنر را به ضد خود تبدیل می کند.

شخصیت چندپهلوی «یارومیل» به عنوان شخصیتی باهوش و در عین حال خسته کننده و کسالت آور، یادآور آدم هایی است که انگیزه زندگی را به گونه های مختلف از دست داده اند و سیطره کمونیست این حس بد را صدچندان کرده است.

نحوست کمونیسم و درپی آن پدیدآمدن نوعی چندچهرگی در اجتماع، نویسنده را برآن داشته که در قالب ساخت یک شخصیت، به همه زوایا سرک بکشد و هزارتوی ذهنیت های اجتماعی بیمار را مورد کنکاش قرار دهد. کوندرا با تیزهوشی ذاتی خود، در این رمان، اغلب شیوه های نویسندگی را درکنار هم قرار داده که حاصلش آفرینش اثری برای همه اقشار جامعه است.

چاپ دهم رمان «زندگی جای دیگری است» از سوی موسسه انتشاراتی نشرنو عرضه شده است.