آرشیو دوشنبه ۱۹‌شهریور ۱۳۹۷، شماره ۵۱۹۸
سلامت
۱۴
نسخه

چرا عمر چاق ها کوتاه می شود؟

دکتر رضا کریمی

واقعیت این است آن قدر افزایش وزن و چاقی در ایران رشد روزافزون و ترسناک پیدا کرده که هر قدر به آن بپردازیم باز حق مطلب را ادا نکرده ایم.

خیلی ها معتقدند نباید بیماران را بی خود ترساند و به آنان اضطراب وارد کرد. من با این ایده کاملا موافقم. باید به بیماران امید و انرژی تزریق کنیم. ولی برخی مسائل واقعا عذاب آورند و مرا بسیار ناراحت می کنند. یکی از این مسائل عادات غلط غذایی است. بیمار 55 ساله چاقی را در نظر بگیرید که معتقد است غذایش رژیمی است. وقتی ریز غذا را می پرسم متوجه می شوم او شب ها به اندازه نصف بشقاب خورش و تکه ای به اندازه یک سوم یک نان به علاوه مخلفات دیگر می خورد. او تصور می کند که این شام مختصری است او باید لاغر شود. این تصور کاملا اشتباه است. برای یک فرد در سن او یک لیوان شیر و یک میوه، شام خوبی است. سندرم متابولیک را می توان چند ضلعی کشنده نامید. در چهار گوشه این چند ضلعی، چهار مشکل رایج شامل چاقی شکمی، فشارخون، زیادی انسولین خون و زیادی چربی های نا بجای خون جای گرفته اند و در قلب این مربع تنگ شدن رگ های قلبی و مغزی که عامل سکته ها هستند، قرار دارند. اما چگونه این مربع شکل می گیرد؟ وقتی غذا می خوریم هورمون انسولین از غده لوزالمعده ترشح می شود تا بتواند مواد مغذی را به مصرف سلول های بدن برساند. حال تصور کنید غذا بیش از حد نیاز مصرف شود و فعالیت بدن آن قدر نباشد که بتواند قند حاصل از آن را مصرف کند. به این ترتیب غده لوزالمعده مجبور می شود انسولین بیشتری ترشح کند تا این موادغذایی اضافی را ذخیره کند. به این ترتیب روز به روز سطح انسولین خون زیاد و موجب تشکیل یک گونه این مربع می شود. زیاد شدن سطح انسولین در خون در بیشتر مواقع هیچ علامتی ندارد و فقط با آزمایش مشخص می شود البته بتدریج با زیاد شدن این مقاومت، قند خون شروع به بالا رفتن می کند و به این ترتیب گوشه دوم مربع مرگ هم ایجاد می شود. زیادی انسولین موجب می شود نوعی چربی به نام تری گلیسیرید در خون زیاد شود و نوعی چربی به نام لیپوپروتئین متراکم که چربی مفید خون است، کم شود. از طرفی ال دی ال نیز به فرمی کوچک و اکسیده شده تبدیل شود. همه این اتفاقات باعث می شوند چربی ها تمایل بیشتری برای رسوب در رگ ها داشته باشند و گوشه سوم یعنی چربی های نابجای خون ایجاد شود. اکنون نوبت گوشه چهارم که همان فشار خون است می رسد. یکی از دلایل فشار خون، ناتوانی انسولین در باز کردن رگ هاست که در بیماران دچار مقاومت به انسولین و دیابت رخ می دهد و به این ترتیب رگ ها در بیماران دیابتی خوب متسع نمی شوند و استعداد به فشارخون بالاست.