آرشیو پنجشنبه ۲۴ امرداد ۱۳۹۸، شماره ۷۱۳۳
صفحه آخر
۱۶
یادداشت

تئاتر، آیینه آیین ها

ارمغان بهداروند (شاعر)

نوزدهمین جشنواره نمایش های آیینی و سنتی چند روزی است شروع به کار کرده و استقبال نسبتا خوبی هم از آن شده است. شعار امسال جشنواره «نمایش سنتی فرصتی برای تئاتر معاصر ایران» است.

هیچ قرار نیست ضرورت احیا و استمرار آیین ها را در یک اثر به تمام آیینی یادآوری کنیم که چنین چهره ای از آیین نمی تواند همه حواس مخاطب را از آن خود کند و به تجربه درخواهیم یافت که کارکرد موزه ای، تاثیر طولانی مدتی نخواهد داشت و خروج از موقعیت واقع، به مرگ این کارکرد منتهی می شود. رایحه عطری را در خاطر بیاورید که آمیختن اش با فضای موجود، موثرتر خواهد بود و بیشتر از نفس به نفس شدن با ظرف عطر، اتفاق آفرین است.

جشنواره تئاتر آیینی سنتی همین دغدغه را در خیال و خاطر دارد و در همه ادوارش با گردگیری از آداب و آیین و سنن ملی و مذهبی، پیوسته کوشیده است، هنر امروز از گنجینه آیین برخوردار باشد و برخوردار بماند و ارزش افزوده ای برای مخاطب امروز بیافریند. احضار آیین ها و احیای سنن باید به زیرکی و هوشمندانه در بافتار تولیدات نمایشی امروز گره زده شود تا انسان معاصر به تداوم اثرگذاری سنن و خیرخواهی باورها ایمان بیاورد و در بازآفرینی آیین ها، خطرات و مخاطرات روزگار خویش را چاره جویی کند. تئاتر در سرزمین ما اگر چه کم سابقه اما به وضوح می توان مواجهات نمایشی ارزشمندی را در کالبد فرهنگی جوامع روستایی و شهری قرن های متمادی معرفی کرد که بازتاب آن در آفرینش های تئاتری برخی ملل قابل استخراج است. یکی از تکالیف این جشنواره، برون تاب این گنجینه است. گنجینه ای که در متون داستانی، خلق قهرمانان، فرهنگ البسه، اخلاق اسطوره ای و کیفیت فردی و گروهی انسان های دیروز، مشهود و ملموس است. «یوجینو باربارا» کهنه کارگردان بین المللی این حیرت و سرگشتگی را در تماشای تعزیه ای در همین جشنواره آیینی سنتی تجربه کرده بود و از آن به عنوان شکلی نادر در تئاتر یاد کرد و به سرخوشی تاکید کرده بود که امیدوار است بتواند در آثارش از توانش این گونه نمایشی گرته برداری کند. معتقدم انسان امروز که بیش از همیشه هفت خان های آزمون انسانیت را پیش رو دارد باید به مجاورت آیین ها و سنن، رویینه تن شود. این رویینه تنی تعهد تئاتر است.