عامل اصلی در شکل گیری ساختارها در عالم، در مقیاس بزرگ افت وخیز چگالی ماده تاریک است. ساختارهایی که در عالم کنونی مشاهده می کنیم آشکارا به نوع افت وخیزهای ماده تاریک ارتباط دارند. حال می خواهیم نگاهی دقیق تر به این افت وخیزها بیندازیم.

با مراحل بسیار اولیه ابعاد عالم یعنی زمانی که صد میلیون بار کوچک تر از اندازه فعلی اش است، شروع می کنیم. می دانیم که دمای عالم متناسب با عکس انبساط تغییر می کند. یعنی می توان با تقریبی مناسب این طور فرض کرد که وقتی ابعاد عالم صد میلیون مرتبه کوچک تر بود، دمایش هم صد میلیون بار بیشتر بود؛ چیزی حدود 300 میلیون درجه کلوین. در این دما ماده به صورت سوپی داغ از