شلمچه را می توان مرز خاکی و پاسگاه مرزی ایران و عراق تعریف کرد که اولین محور تهاجم ارتش بعثی عراق به سرزمین ایران اسلامی در آغاز هشت سال دفاع مقدس بوده است. شلمچه در استان خوزستان سرزمین با شرافتی است که شرافت خود را از دو حادثه و دو قافله و دو قدم تعریف کرده است: قافله ای از مدینه به سوی خراسان حرکت کرد و امیر این قافله امام هشتم، علی بن موسی الرضا (ع) بود که در مسیر خویش از بصره به سوی اهواز بر خاک شلمچه قدم نهاد و شبی را در نخلستان این منطقه به صبح رساند.کاروان دیروز امام رضا (ع) با کاروان امروز بسیجیان در شلمچه پیوند خورده و این است که دیگر شلمچه پاسگاه مرزی نیست؛ بلکه مرز ایمان و کفر و صحنه نبرد عاشورائیان عصر انتظاراست. یاران خمینی (ره) در شلمچه ایستادند تا ایران سقوط نکند، تا عملیات بیت المقدس و درگیری شدید لشکر پنج نصر در شلمچه و عملیات رمضان و سپس کربلای چهار و در نهایت حماسه های کم نظیر وزیبای کربلای پنج خلق شود.رزمندگان اسلام با اجرای عملیات کربلای 5 در دی ماه 1365، این مواضع را در هم شکستند و شلمچه را آزاد کردند که به پاس رشادت و شهادت رزمندگان اسلام بنای یادبودی در این منطقه ایجاد شده است. یادمان شهدای شلمچه در نقطه صفر مرزی ایران و عراق واقع شده و روزانه میزبان کاروان های راهیان نور و گردشگران از سراسر کشور است. این نقطه یاد سلحشورانی را که از جان خود برای دفاع از وطن گذشتند، زنده می کند. در این یادمان، آثاری از دوران هشت سال دفاع مقدس مانند تانک ها و نفربرهای ایرانی و عراقی متوقف شده در خاکریزها و مناطق مین گذاری و حصار کشی شده در معرض دید بازدید کنندگان قرار دارد. پل نو نیز در ابتدای ورودی منطقه شلمچه قرار دارد. نخستین خاکریز جنگ تحمیلی در این منطقه احداث شد.