خیلی زود یاد گرفتم که وقتی دوربین به دست و لخ لخ کنان و در شهری غریب دنبال موضوعی برای عکاسی می گردی، چه به تو سلام کنند و چه به کسی سلام کنی، تو در آستانه رسیدن به یک عکس هستی.

من می گویم ما از قدیمی ترهایمان خیلی خوشبخت تر شده ایم چون یادمان نمی رود که هیچ کس نمی خواست جواب سلامشان را بدهد و همه سرهایشان در گریبان بود اما تو توانستی سلام کنی و سلام بشنوی و به آنها بفهمانی که «سلام یعنی از من به تو آزاری نمی رسد.» تو سلام می کنی و عکس می گیری، به نظر می رسد بخش مهمی از عکس هایت روایت هایی کاملا خصوصی است از داستانی با یک موضوع واقعی که حالا عمومی شده ، آدم هایی که به آنها سلام کرده ای و چه بسا که با آنها خداحافظی هم کرده باشی. آلبومی ساخته ای در محدوده فضاهای عمومی و خصوصی با حدود 60 عکس که در فاصله سال های 1373 تا 1390 گرفته ای.

در عکس هایت، آدم ها هستند، فضاهای خانگی و داستان های زندگی شخصی، خیلی از آدم هایی که تو می شناسی شان و ما نه و آدم های دورتری در آن سوی آب که نه تو می شناسی و نه ما. آدم ها و فضاهایی از سرزمین مادری و سرزمین غربت؛ روایت هایی شخصی و عمومی از یک زندگی عکاسانه که نزدیک به سه دهه ادامه دارد. چاپ عکس ها فوق العاده است، آنقدر از ورق زدنشان ذوق زده می شوم که حس خارجی بودن به من دست می دهد، کنتراست ها، ترکیب بندی، جنس کاغذ، اندازه و همه چیز گویای یک کار فنی و حساب شده است و اما ما پشت دیوار نامریی خیلی از عکس های شخصی تو باقی می مانیم و با بسیاری از عکس های عمومی ات همراه می شویم. یک سرباز که سرش میان برگ هاست و تبدیل به درختی شده است. یک روحانی که عمامه می بندد، یک پسرختنه شده از سرزمین مادری و نگاهی عجیب به مردمان سرزمین های دوردست. گاه نگاه به مردمان بیگانه و گاه نگاه به دورترین روستاهای ایران، شهرهای کوچک خودمان که همیشه در هیاهوهای بیهوده فراموش می شوند؛  فیلم مستندی است از تک عکس های به جا مانده از تاریخی که پشت سر گذاشته ای. تو داستان زیاد گفته ای اما این بار، تک داستان های کوتاه تصویری ات را گذاشته ای تا ما خودمان آن را به کلمات تبدیل کنیم.

سلام می کنی و با هر سلام یک عکس می گیری. همچنان سلام کن عکاس و باز هم عکس بگیر و نگذار که سلام مان بی پاسخ بماند و سرهایمان در گریبان. عنوان کتاب از شعری از علی محمد حق شناس است با این عبارت که «مرگت چه بود مرد که مردی؟» کتاب را به پدرت تقدیم کردی و اولین عکس را به بهمن جلالی اختصاص دادی. آنها همان هایی هستند که به ما زندگی کردن را آموختند و سلام کردن را و نمی دانم مرگشان چه بود که مردند.

مرگت چه بود؟

نویسنده: پیمان هوشمندزاده

ناشر: نظر

سال انتشار: 1398