آرشیو چهارشنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۸، شماره ۴۴۹۰
سیاست نامه
۱۵

کتابخانه

اندیشه های سیاسی - فلسفی هابز

توماس هابز یکی از فیلسوفان سیاسی برجسته انگلستان بود که بیشتر به سبب کارهایش در فلسفه سیاسی و کتاب لوایتان (به لاتین: Leviathan) شهرت دارد. این کتاب در سال 1651 نوشته شده و بنیان بسیاری از نظریه های قرارداد اجتماعی را در فلسفه سیاسی به وجود آورده است.

هابز، در ادامه اندیشه سیاسی ماکیاولی و در سرزمین جدیدی که او کشف کرده بود، نظریه پرداز «علم جدید سیاست» بود.

نظریه سیاسی هابز به طور کلی اندیشه های بیان شده در خصوص شهروند را از سر می گیرد، مگر در مواردی که هابز به نظر می آید که از زندگی سیاسی پرآشوب زمان خود درسی آموخته باشد. کسی که در لحظه آزادی گردن به اطاعت فاتحی می گذارد با بیان صریح یا علامات کافی دیگر رضایت می دهد که رعیت او باشد. این وضعیت در مورد کسی که در برابر حاکم خود تعهد دیگری جز تعهد رعیت معمولی ندارد، تکرار می شود. قانون مدنی تعهدات پیوسته با قوانین طبیعی و اصل عدالت در تضاد است. احترام به دیگران و فضیلت های دیگری که از قانون مدنی ناشی می شود و صلح و اطاعت را به دنبال می آورد، به محض تشکیل دولت، به قوانین طبیعی تبدیل می شود و بنابراین از این حیث که قدرت حاکم احترام به آنها را الزام آور می داند، قوانین مدنی نیز هستند. بخش نانوشته قانون طبیعی خوانده می شود و بخش نوشته آن مدنی، قانون مدنی آزادی طبیعی افراد را محدود می کند تا آنان نتوانند به یکدیگر ضرر، بلکه به یکدیگر یاری برسانند و در برابر دشمن مشترک متحد شوند. قانون مدنی تحت نظارت پادشاه و پارلمان- در صورتی که سلطنت پارلمانی باشد - قرار دارد.

توماس هابز، در پژوهش های علمی قرن هفدهم نقشی فعالانه داشت. او با ریاضیدانان هم عصر خویش از جمله دکارت در تعامل بود، ولی به نتایجی کاملا متفاوت دست یافت. مخالفت او با تفکیک ذهن و جسم در ثنویت دکارتی باعث شد خود را یک ماتریالیست تمام عیار بخواند و مفهوم ذات یا جوهر غیرمادی را به عنوان عبارتی متناقض رد کند (ادعایی جسورانه در زمانه ای که خداباوری همچنان حاکم بود) هر آنچه در کائنات است فیزیکی یا مادی است و هیچ چیز خارج از آن وجود ندارد.

هابز متاثر از نجوم کوپرنیک و گالیله، چشم اندازی مکانیکی از هستی ارایه داد و این بحث را پیش کشید که با در نظر گرفتن قوانین فیزیکی، حتی انسان می تواند همچون یک ماشین قلمداد شود. نظریه حرکت و نیروی جنبشی گالیله الهام بخش هابز بود، به طوری که به باور او این نظریه نه تنها عملکرد بدن که فعالیت های ذهنی ما را نیز تبیین می کند. از دید هابز، ذهن ما یک ماشین فیزیکی است و ابعاد روانشناختی انسان مثل هر چیز دیگری در کائنات از قوانین فیزیکی پیروی می کند.«هابز» نوشته جورج مک دانلد راس با ترجمه سید مسعود آذرفام توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است. هر چند هابز به اندیشه سیاسی ا ش مشهور است اما آرایی در حوزه های علم و فلسفه دارد که به هیچ وجه کم اهمیت نیستند.جورج مک دانلد راس در این کتاب علاوه بر بازخوانی و تحلیل اندیشه سیاسی هابز به آرای او در حوزه های علم، فلسفه و دین نیز پرداخته است.

روایتی داستانی از جنگ های بالکان

نویسنده کرووات ساکن هلند است. در 27 مارس 1949 در کوتینا، جمهوری سوسیالیستی کرواسی، جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی زاده شد. او دانش آموخته دانشکده فلسفه دانشگاه زاگرب است.

اوگرشیچ هم اکنون در هلند زندگی می کند. او 20 سال در انستیتو تئوری ادبیات این شهر فعالیت داشته است.

دوبراوکا اوگرشیچ در مقاله های خود به وسیله تجزیه و تحلیل های عقلانی آن دسته از مسائل روز را که به انسان ها مربوط می شود، برمی رسد. او در کتاب «فرهنگ کارائوکه» دنیای مدرن دیجیتال را با تمام آشفتگی ها و خطاهایش توصیف می کند و با بیان مثال های کوچک نشان می دهد که این رسانه های افسارگسیخته نوین به چه سمت و سویی حرکت می کنند. متن های نوشته شده توسط این نویسنده ساده و قابل فهم با طنزی دقیق است. «وزارت درد» رمانی است از دوبراوکا اوگرشیچ که در حال و هوای جنگ های بالکان در دهه 199 می گذرد. بعد از انتشار این رمان، واشنگتن پست به همین مناسبت نوشت: دوبراوکا اوگرشیچ همچون ناباکوف بر توانایی ما در به یاد آوردن گذشته به عنوان منبعی برای حفظ هویت اخلاقی و عاطفی مان تاکید می گذارد. «وزارت درد» نوشته دوبراوکا اوگرشیچ با ترجمه نسرین طباطبایی توسط انتشارات نشرنو منتشر شده است.