آقای رئیس جمهوری در جلسه بررسی اجرای سیاست های مالیاتی به نکات مهمی در باره اجرای سیاست مالیاتی اشاره کرد که انتظار می رود سرلوحه نهاد مربوط قرار گرفته و به اجرا درآید. ایشان تاکید کرد که: اخذ مالیات باید همراه با شفافیت باشد. فرهنگ سازی و تعامل بیشتر با مردم، روند پرداخت مالیات را تسهیل می کند. دریافت بدون تبعیض مالیات از سهم درآمد، باعث رضایت مردم می شود. با هوشمندسازی، ارتباط مراجعات حضوری به سازمان مالیاتی قطع می شود. الکترونیکی کردن نظام مالیاتی کشور برای جلوگیری از فرار مالیاتی یک ضرورت است. رئیس جمهور همچنین مراقبت از بنگاه ها و کسب و کارهای کوچک را ضروری خواند و اظهار داشت: باید به گونه ای عمل شود که این مجموعه تحت فشار مالیاتی قرار نگیرند و همزمان لازم است به گونه ای برنامه ریزی شود که بنگاه های بزرگ فرار مالیاتی نداشته باشند.

یک نظرسنجی که سال گذشته از میان فعالان بخش خصوصی انجام شد، در پاسخ به این پرسش که کدام سازمان ها نقش منفی تری در فضای کسب و کار دارند، اداره مالیات با بیش از 29 درصد پاسخگویان رتبه اول را به دست آورده بود. پس از آن بانک ها و اداره گمرکات با 27 و 26 درصد دوم و سوم بودند و اداره تامین اجتماعی با 13 درصد رتبه چهارم را داشت که جمعا حدود 95 درصد پاسخ ها را شامل می شوند. ضمن اینکه 19 درصد نیز هر 4 نهاد را گفته اند (پاسخگویان می توانسته اند بیش از یک مورد را انتخاب کنند).

اگر دولت بخواهد که فضای کسب و کار را بهبود بخشد باید تمام توان خود را بر اصلاح مقررات و اجرای این 4 نهاد متمرکز کند. ولی در این میان اداره مالیات وضعیت ویژه ای دارد چرا که امسال به دلیل مشکلات فروش نفت و کمبود منابع درآمدی، دولت ناچار از افزایش ارقام درآمدهای مالیاتی است. ولی این کار چند خطر دارد. اول اینکه با مقاومت مالیات دهندگان مواجه خواهد شد.

دوم اینکه در شرایط کنونی که نیاز به تحرک بیشتر اقتصادی داریم افزایش مالیات ممکن است زمینه رکود را فراهم کند و  همچنین فساد و امکان و انگیزه دور زدن نهادهای قانونی را بیشتر کند. به علاوه پرداخت مالیات مستلزم آگاهی مردم از نحوه مصرف آن است به این خاطر نیازمند وجود یک جامعه شفاف و پاسخگو در امور مالی و بودجه دولتی است.

متاسفانه در چند دهه گذشته و به دلیل وجود درآمدهای نفتی انگیزه کافی برای برقراری یک نظام مالیاتی موثر که همراه با مشارکت مالیات دهندگان باشد ایجاد نشده است. اجرای طرح های یکسویه مثل آنچه در مورد پزشکان رخ داد تبعات خاص خود را دارد. پزشکان و همه صنوف باید متناسب با درآمدشان مالیات دهند ولی در کنار آن باید مالیات گیرنده نیز پاسخگوی آنان باشد تا مالیات به پول زور تعبیر نشود. دولت مبتنی بر مالیات به معنای دقیق باید کارگزار مردم باشد و کارگزار پاسخگو است و باید اخذ درآمد و هزینه کرد آن از شفافیت لازم برخوردار باشد. باید به گونه ای شود که اگر مردم دیدند کسی مالیات نداد او را محکوم کنند نه اینکه فرار مالیاتی افتخار باشد. نهاد مالیات گیرنده باید جزو سالم ترین نهادهای دولتی باشد.

بهتر است که فکر کنیم پس از این از درآمدهای نجومی نفتی خبری نیست . ساز و کار امور را به سوی اداره کشور با مالیات باید طراحی کرد. مالیات را نمی توان به زور گرفت هر چند استنکاف کننده از پرداخت آن را باید مجازات شدیدی کرد ولی اغلب مردم باید پرداخت مالیات را یک وظیفه تلقی کنند که نفع آن برای خودشان است. بنابراین دریافت موثر مالیات و هزینه کرد کارای آن نیازمند اقدامات و اصلاحاتی فراتر از برنامه های نهاد مالیاتی است و مجموعه حکومت را دربر می گیرد.