آرشیو چهارشنبه ۲۹ آبان ۱۳۹۸، شماره ۴۵۱۵
صفحه آخر
۱۶
امروز در تاریخ

محاکمات نورنبرگ

مرتضی میرحسینی

یک: پاییز 1945 در چنین روزی، دادگاه بررسی اتهامات سران حزب نازی کار خود را شروع کرد. از آنجا که این دادگاه در شهر نورنبرگ کشور آلمان برگزار می شد، آن را محاکمات نورنبرگ نامیدند و با همین عنوان در تاریخ معاصر جهان ثبت کردند. عده ای از سران حزب نازی در جنگ کشته شده و خود هیتلر و چند نفری از مردان نزدیک به او نیز پیش از شکست قطعی و نهایی آلمان خودکشی را به جای تسلیم برگزیده بودند. این دادگاه فقط 21 نفر از سران مشهور حزب نازی را به محکمه کشید و به سمت بررسی اتهامات اعضای میانی و عادی حزب نرفت. به قول کلاوس فیشر واقعیت این بود که «اگر قدرت های پیروز می خواستند همه نازی ها را محاکمه و محکوم کنند، باید اکثر آلمانی ها را به زندان می انداختند.» زیرا میلیون ها آلمانی، حتی پیش از شروع جنگ دوم جهانی عضو حزب نازی بودند.

دو: به نوشته جان داونپورت در کتاب «محاکمات نورنبرگ» از گروه متهمان «برخی نادم بودند و برخی گستاخ» و یکی از آنها هم خودش را به فراموشی زد و گفت که گذشته خود را از یاد برده است. در پایان محاکمه چند نفر از موثرترین چهره های حزب نازی به اعدام و برخی دیگر هم به حبس ابد محکوم شدند.

وکلای مدافع متهمان می کوشیدند «دادگاه را متقاعد کنند که گروه هایی چون اس اس، گشتاپو، و فرماندهی عالی ارتش کاری جز پیروی از دستورات در خدمت هیتلر نکرده اند. به عبارت دیگر، جنایتکاران واقعی مردانی بودند که دستور می دادند یعنی هیتلر و هیلمر.» یکی از متهمان که می گفت تنها به این خاطر که چهره مهمی در حزب نازی بوده دلیل نمی شود از هر آنچه اتفاق می افتاده باخبر بوده باشد. اما چنین استدلال هایی نه برای دادگاه پذیرفتی بود و نه افکار عمومی و شاهدان ماجرا را قانع می کرد. دادستان دادگاه نورنبرگ به درستی می گفت واقعیت این است که همه این سازمان ها در اجرای برنامه جنایکارانه آلمان نازی متحد بودند و «همه آنها مقصرند».