توسعه سرزمینی در ایران طی همه قرن های گذشته به صورت پشت به دریا بوده است و آثار و پیامدهای این مدل توسعه بر سازمان فضایی استقرار جمعیت و فعالیت کاملا مشخص است. از همین رو برخلاف میانگین دنیا که حدود 40 درصد از جمعیت در فاصله 100 کیلومتری سواحل مستقر هستند، تنها کمتر از 18 درصد از جمعیت کشور در این قلمروهای دریایی (شمال و جنوب) استقرار دارند. این در حالی است که ایران به سبب برخورداری از حدود 5800 کیلومتر نوار ساحلی و 30 جزیره در شمال و جنوب، همجواری دریایی با 12 کشور همسایه، عبور پنج کریدور بین المللی ترانزیت دریایی، وجود منابع قابل توجه انرژی (نفت و گاز) در خلیج فارس و دسترسی به آب های آزاد