دوم اسفندماه سال 1206 نمایندگان ایران و روسیه در روستای ترکمانچای معاهده ای را امضا کردند که به نام همان روستا، قرارداد ترکمانچای خوانده شد. چون ایران در جنگ شکست خورده بود به ناچار امتیازاتی را به روس ها واگذار کرد و مجبور به عقب نشینی از برخی حقوق خود شد. اما حتی در همین چارچوب هم قرارداد ترکمانچای به معنی واقعی کلمه یک فاجعه بود. آنقدر بد بود که تا همین امروز و احتمالا تا نسل ها بعد از ما هم آن را نمونه ای از یک قرارداد فاجعه بار می شناسند. مهم ترین بخش آن در ماده سوم جای داده شده بود: «اعلیحضرت شاه ایران چه به نام خود و چه به نام وارثان و جانشینان خویش، ولایت ایروان را از این سو و آن سوی