در سنت ادب فارسی، رباعی کوتاه ترین قالب شعری است. همین کوتاهی، برای رباعی یک جور تشخص و ویژگی آورده. توی ادبیات کلاسیک ما کارهای فوق العاده و حیرت انگیز کم نیست  اما رباعی چیز دیگری است. غزل های حافظ و سعدی (به قول صائب) آن قدر «بلند افتاده اند» که همه متفق القول شده ایم اوج شعر فارسی غزل است. اما وقتی شاعری بتواند توی دو بیت ، یک اثر عالی بسازد، تازه معلوم می شود عیارش چند است. خیام یکی از همین دست شاعران است. او فقط تعدادی رباعی اصیل دارد و یک قطعه عربی هفت، هشت بیتی. خیام با همین چند رباعی ساده دل ملتی را برده است. در مورد رباعیات خیام چند مساله عجیب وجود دارد؛ اول اینکه او اصلا خودش