بسیاری «میرزا عبدالغفار نجم الدوله اصفهانی» را موسس علم آمار در ایران می دانند. در سال 1284 عبدالغفار که از استادان مدرسه دارالفنون بود به همراه هشت نفر از شاگردانش سرشماری نفوس تهران را انجام داد. نتیجه این سرشماری در قالب «رساله تشخیص نفوس دارالخلافه» منتشر شد. سرشماری 1284 جمعیت تهران را 155736 نفر اعلام کرد.

عبدالغفار از سوی ناصرالدین شاه مامور تهیه نقشه ای از دارالخلافه هم شده بود. نقشه ای که در سال 1270 منتشر شد و او در حاشیه آن در کنار توضیحات مربوط به تهران نوشته است: «جمعیت دارالخلافه را دو سال قبل از ابتدای برداشتن نقشه شهر حسب الامر الاعلی حقیر به دقت مشخص نمود. تعداد کل نفوس یکصد و شصت هزار نفر شد. ولی امروز که بیست و سه سال بعد از آن تاریخ است به دویست و پنجاه هزار نفر می رسد.»سرشماری بعدی در سال 1301 و سه سال پیش از انقراض دودمان قاجار و زیر نظر بلدیه تهران انجام شد. بلدیه تهران در آن سال ها بخشی به نام دایره احصائیه داشت که به مطالعه و بررسی مسائل مختلف شهری در پایتخت می پرداخت و نتایج این بررسی ها را در «سالنامه احصائیه شهر طهران» جمع آوری و منتشر می کرد. تهران در سرشماری بلدیه در سال 1301 بر اساس تقسیم بندی عبدالغفار به پنج محله «ارگ»، «سنگلج»، «عودلاجان»، «چال میدان» و «بازار» تقسیم شده بود. در این سرشماری جمعیت تهران که حالا حدود 10 میلیون نفر است 210 هزار نفر ثبت شد. یعنی حدود 40 هزار نفر کمتر از آخرین سرشماری انجام شده که بیشتر ریشه در صادق نبودن افراد با ماموران احصائیه دارد.دو سال بعد از سرشماری 1301، اداره «احصائیه و سجل احوال» در ایران تشکیل شد که وظایفی داشت از جمله: «تعیین عده نفوس مملکت، تعیین عده مولودات و متوفیات و ازدواج و طلاق با علل کثرت وقوع یا نقصان بر هر یک از آن ها، تعیین وضع مالی عمومی هر یک از ولایات، جمع آوری اطلاعات مربوط به امور صحی، ثبت وقایع مهمه مملکتی و حوادث فوق العاده ارضی و سماوی و...»