امروزه یكی از تبلیغاتی كه برای تناسب اندام و كاهش وزن در كوتاه‌مدت در فضای مجازی و سالن‌های زیبایی و ورزشی انجام می‌شود رژیم‌های كتوژنیك یا كم‌كربوهیدرات است. در صورتی كه اغلب مشاوران تغذیه كه به صورت علمی و كاربردی موضوع كاهش وزن را دنبال می‌كنند، مخالف این روش در كاهش وزن هستند.

در رژیم كتوژنیك تلاش برای كم‌كردن گلوكز (قند) است. وقتی میزان گلوكز ناچیز باشد، بدن به جای سوزاندن قند، چربی‌های ذخیره‌شده در بافت‌ها یا چربی‌هایی را می‌سوزاند كه از رژیم غذایی دریافت می‌شود. این رژیم علاوه‌بر مزایایی كه برای مبتلایان به صرع دارد، با كاهش ترشح انسولین و با اجرای تدابیری مانع ایجاد مقاومت انسولینی شده و به پیشگیری از ابتلا به دیابت و سندرم متابولیك كمك می‌كند. همچنین تصور بر این است سلول‌های بدن قادر به استفاده از چربی برای انرژی هستند، اما چون سلول‌های سرطانی نمی‌توانند به جای گلوكز از چربی‌ها استفاده كنند، پس این رژیم می‌تواند در درمان سرطان‌ها نیز كاربرد داشته باشد. در رژیم كتوژنیك به‌طور تقریبی 70 درصد انرژی از چربی‌ها، 20 درصد از پروتئین‌ها و فقط 10 درصد از كربوهیدرات تأمین می‌شود كه با توجه به هدف از تجویز این رژیم و شرایط فرد، این درصدها جابه‌جا می‌شود.

وقتی كربوهیدرات كم مصرف شود، بدن انسولین كمتری ترشح می‌كند و انرژی اضافی را به صورت چربی ذخیره نمی‌كند. این فرآیند می‌تواند به رفع اضافه‌وزن و چاقی كمك كند. اما نتیجه مطالعات در مورد این رژیم و مجوز استفاده از آن در كاهش وزن متفاوت و نتایج بررسی‌ها متناقض است.

ناتوانی عضله قلب، اختلال ضربان قلب، نارسایی كبد، سنگ‌های كلیه از نوع سنگ‌های اگزالاتی و همچنین اختلالات هورمونی و عادت ماهانه نامرتب از عوارض طولانی مدت رژیم كتوژنیك است. در روزها یا هفته‌های اول اجرای رژیم كتوژنیك، بیشتر افراد با كاهش سطح انرژی و عملكرد ذهن، افزایش اشتها، مشكلات خواب، هضم نامناسب، كاهش توان برای اجرای حركات ورزشی، خستگی مفرط و تنفس بدبو مواجه می‌شوند كه معمولا میزان كربوهیدرات را كمتر محدود می‌كنند. همچنین احتمال كاهش سطح آب بدن و مواد معدنی وجود دارد كه باید از مكمل‌های حاوی سدیم، پتاسیم و منیزیم استفاده شود. احتمال از دست دادن عضله نیز وجود دارد، مگر این‌كه پروتئین كافی مصرف شود.

رژیم كتوژنیك از رژیم‌های غیراصولی و نامتعادل كاهش وزن و لاغری است كه به عنوان رژیم غذایی در مبتلایان به صرع و تشنج كاربرد دارد و در آن میزان دریافت چربی بالا، دریافت پروتئین متوسط و دریافت كربوهیدرات به حداقل می‌رسد. ممكن است ابتدا با پیروی از این رژیم، وزن كاهش یابد، ولی به دلیل غیراصولی بودن آن خطرات زیادی سلامت فرد را تهدید می‌كند. با آغاز این رژیم به دلیل محدودشدن كربوهیدرات، میزان زیادی از آب بدن دفع می‌شود و در نتیجه كاهش وزن ناگهانی به‌دلیل كاهش آب بدن رخ می‌دهد كه این موضوع فریب اصلی طراحان رژیم كتوژنیك برای بازار گرمی در فضاهای مجازی و سالن‌های زیبایی و ورزشی است.

چون سوخت اصلی مغز و سیستم عصبی، گلوكز است، با محدود شدن كربوهیدرات، كارایی سیستم عصبی به‌طور قابل‌توجهی كاهش می‌یابد و بی‌حوصلگی، عدم تمركز و پرخاشگری فرد و اطرافیان را كلافه می‌كند. عارضه دیگر، تنفس بدبوی فرد است؛ از آنجا كه یكی از تركیبات جانبی ناشی از سوختن چربی‌ها، استون است كه از راه تنفس فرد دفع می‌شود، تنفس بدبو برای فرد دارای رژیم كتوژنیك گرفته و اطرافیانش آزاردهنده می‌شود. در ضمن عوارض گوارشی به‌خصوص تهوع، استفراغ، سوزش سردل و یبوست از دیگر پیامدهای این رژیم است. با استمرار و رعایت رژیم كتوژنیك، ناتوانی عضلات و اختلالات حركتی آغاز و ریزش موی شدید و ناگهانی بروز می‌كند.

این رژیم سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن و بروز انواع التهابات و عفونت‌ها می‌شود. التهاب پانكراس و كبد و اختلال متابولیسم مواد مغذی از جمله عوارض آن است. ناتوانی عضله قلب، اختلال ضربان قلب، نارسایی كبد، سنگ‌های كلیه از نوع سنگ‌های اگزالاتی و همچنین اختلالات هورمونی و عادت ماهانه نامرتب از عوارض طولانی‌مدت رژیم كتوژنیك است.

كاهش وزن در كوتاه‌مدت، غیراصولی و تهدیدكننده سلامت است و افراد برای لاغری و تناسب اندام به روش صحیح و اصولی باید به متخصصان مجرب تغذیه مراجعه كنند. براساس مصوبات سازمان نظام پزشكی و وزارت بهداشت، تنها كارشناسان و متخصصان تغذیه اجازه تجویز رژیم غذایی دارند و سایر گروه‌ها مانند مربیان و كارشناسان تربیت‌بدنی و... هیچ اجازه‌ای برای ارائه رژیم ندارند و در صورت تخلف و ارائه رژیم‌های غذایی با متخلفان و افراد غیرمتخصص برخورد خواهد شد.