اینکه در رمان، چه مایه از خیال باید واقعیت را رنگ بزند تا واقعیت جلا گیرد و جذاب و اثر گذار جلوه کند، بگریاند، بخنداند، متاثر کند و چین اندوه بر پیشانی اندازد یا لب ها را به لبخند بگشاید؛ موضوعی است که به سرشت و طبیعت رمان نویس بستگی دارد و اینکه رمان نویس تا چه مایه در وقایع رمان حضور پیدا کند و راوی اول شخص فعال باشد یا دانای رازها، خود حدیث دیگری است که زاویه دید در رمان را پدید می آورد و مارسل پروست در رمان هفت جلدی اش، آمیزه ای از خیال و واقعیت را در هم می آمیزد و از هر یک از این دو عنصر به حد کفایت، هوشمندانه بهره می گیرد و از دیگر سوی در لحظه لحظه رمان آن قدر مداخله می کند و در جای خود آن قدر کناره می گیرد که رمان را برخلاف مثلا رمان جنگ و صلح تولستوی، کسالت آور نمی گرداند که خواننده روشن اندیش آن را به قصد تکلیف بخواند نه به شوق پیگیری رویدادها.