درحالی که قیمت ها در ایران نه هرسال بلکه هرروز افزایش می یابد، نرخ باروری بازهم سالانه کاهش می یابد، جدا از مباحث فرهنگی و سیاست های مهار جمعیت گذشته، همین گرانی هم به نسبت خودش با باروری رابطه معکوس پیداکرده است.

از سوی دیگر مرتبا شاهد کاهش میزان ازدواج ها و افزایش  نرخ طلاق هستیم، این شاخص ها هم به سهم خود در شاخص باروری تاثیر دارند.

نرخ باروری ایران سال 1365، برابر با 6/7 فرزند بود، الان 1/8 فرزند است و البته همچنان رو به کاهش می رود.

علت چیست؟ یک  دلیلش این است که مسائل جوانان اعم از ازدواج، تاسیس خانواده و فرزند آوری و سایر موارد مثل اشتغال، مسکن و توانمندسازی جوانان برای متصدیان و دولتمردان چندان دغدغه نیست. ممکن است دولتی ها بگویند، چرا هست! به نظر می رسد که این طور نیست. چون تسهیلات و امکانات لازم را تولید نمی کنند. دستگیری از جوانان آن طور که باید، وجود ندارد. اغلب جوانان و خانواده ها در این مسیر، یار و یاوری ندارند.

نیکولاس ابرشتات پژوهشگر انستیتو امریکن اینترپرایز  می نویسد: «به طور میانگین نرخ باروری در دنیای اسلام، حداقل 44 درصد کاهش یافته است! حال آنکه کاهش نرخ باروری در کل جهان 32 درصد بوده است؛ بیشترین کاهش میزان باروری در سه دهه گذشته در ایران به وقوع پیوسته است.» 

ملیندا گیتس از استراتژیست های جمعیتی که به طور مشخص کاهش جمعیت کشورها و به ویژه کشورهای مسلمان را رصد می کند، می نویسد: سریع ترین کاهش نرخ ‎فرزند آوری به ازای هر زن در تاریخ جهان در ایران اتفاق افتاده است!

اغلب 13 میلیون جوان ایرانی که اینک در سن تاهل هستند، می خواهند، ولی نمی توانند ازدواج کنند و اغلب آن هایی که ازدواج کرده اند، مشکل معیشت دارند، گاهی اختلافات و انحرافات از همین جا ناشی می شود. دولت ها مسئول اند. باید پاسخگو باشند. این ها باید مطالبه گردند.

کاهش نرخ باروری کل به میزانی که کشور ما رسیده، یعنی حرکت به سمت مرگ تدریجی، زیرا شرط استمرار یک جامعه، حداقل میزان بیش از دو فرزند در خانواده است. از سهم ناچیز وضعیت اقتصاد در باروری که بگذریم، مرگ بیولوژیک بیشتر ناشی از مرگ اخلاقی و فرهنگی جوامع است.