آرشیو دوشنبه ۱۳ امرداد ۱۳۹۹، شماره ۷۴۱۰
ایران قرن
۱۶

اعدام قاضی محمد در میدان چوارچرا

قاضی محمد، فرزند قاضی علی در یکی از خانواده های مشهور و قدرتمند شهر مهاباد به دنیا آمد. او در سال 1315 به عنوان ریاست معارف شهر مهاباد برگزیده و تا سال 1321 رئیس جمعیت شیر و خورشید مهاباد هم بود. با اشغال شمال ایران از سوی شوروی و فعال شدن حرکت های چپگرایانه در این منطقه او درسال 1323 به جمعیت احیای کرد پیوست و به فرد اصلی آن جریان تبدیل شد. در سپتامبر 1945، قاضی محمد و عده ای دیگر از شخصیت های جمعیت احیای کرد به شوروی دعوت شدند و با جعفر باقروف نخست وزیر جمهوری آذربایجان شوروی دیدار کردند. قاضی محمد پس از بازگشت از شوروی و با توصیه جعفر باقروف حزب دموکرات کردستان را رسما تشکیل داد. او و 105 نفر از افراد مشهور منطقه بیانیه ای را منتشر و تاسیس حزب دموکرات کردستان و حکومت خودمختاری را اعلام و رسما با دولت مرکزی وارد جنگ شدند. پس از بیرون رفتن نیروهای شوروی از مناطق اشغال شده شمال غربی ایران، ارتش ایران به منطقه اعزام شد. در این بین قاضی محمد و صدرقاضی و سیف قاضی، همراه با هفت نفر دیگر شورای جنگ را تشکیل دادند ولی نیروهای تحت حمایت آنها در نهایت نتوانستند در مقابل ارتش ایران مقاومت کنند پس از آزادسازی مهاباد، دولت قاضی محمد و برادرانش را به اعدام محکوم و حکم اعدام او و برادرانش در 10 فروردین 1326 در میدان چوارچرا مهاباد اجرا شد.