آرشیو شنبه ۲۲‌شهریور ۱۳۹۹، شماره ۵۷۵۳
زندگی: سلامت
۱۴
تعامل نورونی

عارضه عفونت پس از جراحی مغز

دکتر علیرضا طبیب خویی (جراح مغز و اعصاب)

 تقریبا هیچ نقطه ای را در محیط اطراف نمی توانید بیابید که باکتری یا ویروسی روی آن وجود نداشته باشد. روی پوست انسان ها هم تجمع قابل توجهی از باکتری ها وجود دارد که از زمان تولد به تدریج جایگزین و تکثیر شده و در تمام طول عمر همراه ما است. انواع باکتری ها نیز داخل دستگاه گوارش و در قسمت هایی از مخاط سیستم تنفسی وجود دارد و تا وقتی محدود به محیط زیست خود باشد، نه تنها مضر نیست، بلکه در تولید برخی ویتامین ها و عناصر حیاتی دیگر و مقابله با ورود سایر ارگانیسم های آسیب رسان نیز واجد نقش اساسی و ضروری است. اما این باکتری ها در حالت عادی مجال ورود به داخل بدن را ندارد و انجام عمل جراحی به معنی شکستن خطوط دفاعی بدن در پوست یا مخاط است که راه را برای ورود عناصر عفونی محیط یا باکتری های روی پوست و مخاط ها به داخل بدن مهیا می کند. در این میان بافت مغز نسبت به ورود عفونت ها بیش از سایر نقاط بدن آسیب پذیر است. زیرا سیستم دفاعی بسیار ضعیفی در برابر باکتری ها و ویروس ها دارد و به این ترتیب هر نوع عمل جراحی مغز می تواند با خطر عفونت همراه باشد. اهمیت رعایت اصول حفظ شرایط استریل در زمان جراحی واضح و مبرهن است. اما فاکتورهای بسیار زیادی در ایجاد عفونت بعد از عمل دخیل است؛ سن بیمار، ابتلا به بیماری های زمینه ای خصوصا دیابت و سرطان ها، شرایط تغذیه ای، مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند کورتون ها، مدت عمل جراحی و قسمتی از بدن که تحت جراحی قرار می گیرد.

عفونت های پس از جراحی مغز ممکن است به صورت آبسه مغزی، مننژیت یا عفونت پوستی و استخوانی رخ دهد. عفونت های پوستی و استخوانی هم می تواند پردردسر باشد و درمان طولانی بطلبد، ولی قطعا خطر عفونت هایی مثل آبسه مغزی و مننژیت بسیار بیشتر است. برای درمان این عفونت ها در برخی موارد به جراحی مجدد برای شست وشو، تخلیه چرک و پاک سازی محیط عفونی شده نیاز است و درمان آنتی بیوتیکی طولانی مدتی ممکن است لازم باشد.

عفونت های پوستی و استخوانی به صورت قرمزی، درد و ترشح از زخم خود را نشان می دهد. اما عفونت های جدی تر مانند مننژیت و آبسه مغزی با سردرد، تهوع، استفراغ، تشنج، سفتی عضلات گردن، خواب آلودگی و علائم عصبی مختلف و متفاوت تظاهر می کنند. به هر حال عفونت، بخش جدایی ناپذیری از عوارض جراحی است و عوامل موثر در آن بسیار متعدد و گاهی ناشناخته اند. اما علت عفونت هرچه باشد باید درمان آن به صورت جدی دنبال شود. هر چند ممکن است این درمان طولانی و گاهی سخت باشد.