آرشیو شنبه ۲۹‌شهریور ۱۳۹۹، شماره ۴۷۴۶
صفحه آخر
۱۶
نگاه آخر

مشکاتیان، هنرمندی تکرار نشدنی

کیوان ساکت

بی گمان استاد پرویز مشکاتیان نادره مرد موسیقی ایران، تکرار شدنی نیست. به مصداق این شعر حافظ است:  «بس نکته غیر حسن بباید که تا کسی/ مقبول طبع مردم صاحب نظر شود» مشکاتیان به مصداق این بسیار فراتر از یک نوازنده سنتور بود. او مجموعه ای از نبوغ، ذوق، قریحه و هوش بود. با تاریخ، فرهنگ و ادبیات ایران آشنایی کامل داشت و تسلط بی چون و چرایی بر موسیقی ایران و مهارت کم مانندی در نوازندگی سنتور داشت. همین ها باعث شد نه به اعتقاد من، بلکه به گفته همه صاحبان اندیشه شاید مشکاتیان دیگر تکرار شدنی نباشد.  پیچیدگی آثار مشکاتیان برخلاف آثار برخی هنرمندان که با تلاش بسیار در پیچیده نوشتن آثارشان دارند و از این روی این پیچیدگی مصنوعی است و چنگی به دل نمی زند، ولی دشواری ساخته های او از پیچیدگی ذهنی او ناشی می شود. آثاری که توسط او ساخته و نواخته می شد بدون هیچ عمدی در پیچیدگی، تنها بازتاب روح حساس و ذهن پیچیده او بود. ساخته های او با صدای استاد آواز ایران، استاد محمدرضا شجریان همواره در حافظه تاریخی، عاطفی و هنری مردمان این دیار جاودان و ماندگار خواهد ماند.  بار دیگر بیتی دیگر از حافظ در نظرم جلوه می کند:  «شاهد آن نیست که مویی و میانی دارد/ بنده طلعت آن باش که آنی دارد».و واقعا مشکاتیان این «آن» را داشت. شاید برای برخی «آن» هنوز معنی نشده باشد یا با کسی که دارای «آن» باشد روبه رو نشده باشند. در این صورت پی به آنچه می گویم نخواهند برد. درست به یاد دارم یکی از دوستان می گفت: وقتی مشکاتیان را می بینید به او معتاد می شوید. وقتی بازار سخن گرم می شد از هر دری سخن می گفت. از همه چیز؛ از خاطره ها تا سخن از ادب و هنر و تاریخ و فلسفه. بارها شاهد بودم استادان ادبیات در کنار او با احتیاط سخن می گفتند. آنها می دانستند که او اشراف کاملی بر ادبیات و تاریخ و فرهنگ ایران دارد. همین آشنایی با پیشنیه ادب، فرهنگ و تاریخ ایران و آشنایی با موسیقی در کنار آشنایی کم نظیرش با ریاضیات موجب شد از او یک هنرمند ناب کم نظیر در عرصه موسیقی ایران ساخته شود. آثار مشکاتیان همگی آن قدر زیبا و پر مغز هستند که هنوز که هنوز است الهام بخش بسیاری از هنرمندان عرصه های گوناگون موسیقی برای ساختن و آفرینش آهنگ های تازه است. یادش گرامی