آرشیو پنجشنبه ۹ بهمن ۱۳۹۹، شماره ۵۰۹۶
تاریخ و اقتصاد
۲۲

گاهشمار

روح الله حاتمی
الی ویتنی بلیک؛ مخترع ماشین سنگ شکن

 الی ویتنی بلیک سینیور، مخترع آمریکایی قفل و بست و ماشین سنگ شکن بود. این اختراع منجر به ورود وی به تالار مشاهیر مخترعان ملی شد. بلیک 27 ژانویه 1795 در وست بوروی وسترکانتی واقع در ایالت ماساچوست زاده شد. او برادرزاده الی ویتنی، مخترع ماشین پنبه پاک کن بود. بلیک تحصیلات خود را در آکادمی لستر دنبال کرد، تحصیلات خود در مدرسه حقوق لیچفیلد را ناتمام گذاشت و در نهایت از دانشگاه ییل در 1816 فارغ التحصیل شد.

بلیک در واقع به درخواست عمویش الی ویتنی تحصیلات حقوق را ناتمام گذاشت زیرا عمویش خواهان همکاری او در تاسیس و سازماندهی یک کارخانه اسلحه سازی در ویتنی ویل بود. او در آنجا توانست ماشین آلات را ارتقا داده و پروسه های تولید اسلحه را بهبود بخشد.

با مرگ عمویش در 1825، بلیک برادرش فیلوس را همکار خود کرد و کارخانه مزبور را همراه با وی مدیریت کرد. در 1836 برادر دیگرشان جان ای. نیز به آنان پیوست و آنها کارخانه ای را با نام برادران بلیک در وست ویل در زمینه تولید قفل و بست -که اختراع خودشان بود- راه اندازی کردند. این کسب و کار بعدتر توسعه یافت و به تولید چرخک، لولا و سایر ابزارآلات انجامید که بسیاری از این ابزارها به عنوان اختراع به ثبت رسید. در این شاخه از تولیدات برادران بلیک را باید در زمره پیشگامان برشمرد.

در 1852 بلیک مسوول نظارت بر سنگفرش کردن خیابان های شهر شد و این مسوولیت او را به فکر ساخت یک ماشین سنگ شکن انداخت. او در 1857 ماشین سنگ شکن خود را اختراع کرد و کارآیی و سهولت کاربرد آن را متخصصان منحصر به فرد دانستند.

بلیک از موسسان - و به مدت چندین سال-رئیس آکادمی علوم کنتیکت نیز بود. وی مقالات ارزشمندی برای «مجله دانش آمریکا» و سایر مجلات نوشت و مجموعه ای از مهم ترین مقالات خود را در کتابی با عنوان «راه حل های اصولی چندین مشکل در حوزه آیرودینامیک» در 1882 نشر داد. بلیک در 18 اوت 1886 در نیوهیون کنتیکت درگذشت.

جوزف روتمن، بازرگان و نیکوکار کانادایی

جوزف لویس روتمن، بازرگان و نیکوکار برجسته کانادایی بود. روتمن موسس، حامی و عضو بسیاری از سازمان های موفق همچون گروه کلروست، انستیتو پژوهشی روتمن، مدرسه مدیریت روتمن و انستیتو فلسفه روتمن بود. او طی زندگی اش سه درجه افتخاری دریافت کرد و به تالار مشاهیر بازرگانی کانادا راه یافت. روتمن حامی بسیاری از موسسات هنری، آموزشی و بهداشتی بود.

جوزف روتمن در 6 ژانویه 1935 در تورنتو به دنیا آمد و در دو دانشگاه اونتاریوی غربی و تورنتو تحصیلات خود را پی گرفت. او در 1959 با ساندرا فرایبرگ ازدواج کرد و از وی صاحب دو فرزند شد.

روتمن فعالیت تجاری خود را از 1962 با تاسیس شماری از کمپانی های خصوصی و عمومی در زمینه معاملات نفتی، توزیع فرآورده های پتروشیمی، استخراج نفت و گاز، بانکداری، املاک و سرمایه گذاری مخاطره آمیز آغاز کرد. در 1987 گروه کلروست را تاسیس کرد تا به شرکت های نوظهور خدمات بانکی تجاری ارائه کند.

روتمن رئیس شرکت سرمایه گذاری روی-ال، یک کمپانی خانوادگی در حوزه سرمایه گذاری نیز بود و در هیات مدیره شماری از موسسات از جمله بانک مونترال، شرکت بریک گلد، شرکت سهامی انرژی شمال غرب کانادا و... نیز عضویت داشت. او موسس شرکت های ذیل نیز بود: نفت و گاز تاراگون، انرژی جئوکراد، منابع پان کانا و شماری دیگر.

او و همسرش از حامیان اصلی نهادهای کانادایی در زمینه های هنر، آموزش و بهداشتی بودند. آن دو طی بیش از 20 سال بیش از 90 میلیون دلار به چنین موسساتی کمک مالی می کردند. در سال 2016 رسانه ها از هدیه 30 میلیون دلاری وی به مدرسه مدیریت روتمن در دانشگاه تورنتو خبر دادند. روتمن از ثروت خود در راستای رشد هنرها در کانادا و سراسر جهان بهره برد. او در دهه 90 رئیس و عضو هیات مدیره گالری هنر انتاریو بود. در 2008 به ریاست شورای هنر کانادا منصوب شد؛ نهادی ملی که از توسعه فعالیت های هنری در آن کشور حمایت می کند.

روتمن از 1981 همکاری خود با دانشگاه تورنتو را آغاز کرد و به عضویت بخش های مختلف این نهاد آموزشی درآمد. مدرسه مدیریت روتمن به افتخار وی نامیده شده است و اکنون یک نهاد برجسته آموزشی در سطح جهان به شمار می رود. روتمن با تاسیس انستیتو فلسفه-دانش های کاربردی در دانشگاه وسترن درصدد ایجاد پل ارتباطی میان علوم انسانی و دانش های دیگر برآمد.

در 1994 دانشگاه تورنتو به روتمن دکترای افتخاری حقوق داد و کمتر از یک سال بعد نشان دولتی کانادا به وی اهدا شد. در 2009 او دومین دکترای افتخاری خود را از دانشگاه وسترن دریافت کرد. روتمن 27 ژانویه 2015 در بیمارستان عمومی تورنتو درگذشت.