روند تحولات فکری، اجتماعی و حتی اقتصادی دوره پیشامشروطه بعد از شکست های ایران از روسیه آغاز شد. اصلاحات درون حاکمیت قاجار ازجمله اصلاحات نظامی عباس میرزا، اجازه تاسیس مدارس مسیونری در دوره محمدشاه و بعد اصلاحات امیرکبیر و میرزاحسین خان سپهسالار و حتی امین الدوله در حمایت از مدارس جدید، ضرورت ایجاد تغییراتی بود که از عناصر درون حاکمیت قاجار آغاز شد؛ ولی نبود زیرساخت های فرهنگی و اجتماعی و فساد روزافزون که در جوامع رشدنیافته مانع تغییرات اساسی است، اصلاحات درون حاکمیتی و از بالا را با شکست مواجه کرد. طبق قواعد علوم سیاسی زمانی که اصلاحات درون حاکمیت به نتیجه مطلوب نرسد، نارضایتی گسترده شده و به بدنه جامعه انتقال می یابد.