نظریه های افکارسنجی، سنجش دین و میزان دینداری را در ابعاد پنج گانه ای مورد بررسی قرار می دهند که یکی از مهم ترین آنها بعد مناسکی دین است. بعدی که شاید به دلیل ملموس بودن و مشاهده پذیر بودن آن بیش از سایر ابعاد، وجه دینداری عموم مردم را نمایان می کند و این امکان را فراهم می آورد که معتقدان به ادیان سطح جمعی دین را تجربه کرده و فضایی منحصر به فرد را به وجود آورند.

آیین های ملی-مذهبی ایرانیان از زمان ورود اسلام به ایران تا عصر صفویه فراز وفرودهای بسیاری را بر خود دیده است اما در این دوره و با اعلام تشیع به عنوان دین رسمی، رعایت مناسک و اجرای آن در انظار عمومی بیش از دوره های پیشین مورد توجه قرار گرفت.