عقل حقیقت اشیاء را درک می کند و خوب و بد را از هم تمییز داده و خیر و شر را می شناسد. لذا فرمانده است. به انسان فرمان می دهد به خیر و نیکی عمل کند، و از شر و بدی بگریزد. به نیروی شهوت و غضب از نظر مقدار، موقعیت و کیفیت دستور و فرمان می دهد. وظیفه عقل این است که بین قوای نفسانی داخل انسان عدالت و قسط برقرار کند. لذا گفته می شود که در داخل انسان همیشه درگیری و نزاع است. زیرا شهوت و غضب می خواهند بی نهایت جلو بروند و قوه وهمیه هم زود طراحی و نقشه کشی می کند و در اختیار این دو قوه قرار می دهد.