شرق: دومین مرحله عرضه مستقیم خودرو در حالی در جریان است که خریداران از قیمت برخی از خودروهای عرضه شده اطلاعی ندارند. این موضوع در شرایطی رخ می دهد که مطابق قانون، باید قیمت خودرو پیش از عرضه عمومی برای خریدار مشخص باشد اما حالا قیمت پنج مدل خودروی تولید داخل اعلام نشده و بهای خودروهای مونتاژی نیز در هاله ای از ابهام است.

مرحله دوم عرضه خودرو از طریق سامانه یکپارچه تخصیص خودرو از 20 اردیبهشت آغاز شد و در روز 29 اردیبهشت به پایان رسید. در این بازه زمانی، متقاضیان خرید خودرو باید حساب بانکی خود را با مبلغ صد میلیون تومان به نام سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان وکالتی می کردند و حالا پس از پالایش اطلاعات افراد متقاضی، مرحله انتخاب خودرو از دیروز چهارشنبه سوم خرداد شروع شده و این فرایند تا دهم خرداد سال جاری ادامه دارد.

با این حال، ابهام در قیمت خودروهای عرضه شده در سامانه یکپارچه فروش خودرو، بسیاری از مشتریان را سردرگم کرده است. قیمت خودروهای مونتاژی یکی از مهم ترین ابهام های متقاضیان خرید مستقیم از کارخانه است.

ماجرا از این قرار است که امسال شورای رقابت تصمیم گرفت برای نخستین بار خودروهای مونتاژی را قیمت گذاری کند. این تصمیم در جلسه روز 16 فروردین 1402 شورای رقابت گرفته شد، اما پروسه تصویب حدود یک ماه طول کشید و در نهایت در 17 اردیبهشت شورای رقابت قیمت خودروهای مونتاژی را اعلام کرد.

با اعلام قیمت خودروهای مونتاژی، خودروسازان به این قیمت ها معترض شدند و گفته می شد که وزارت صنعت، معدن و تجارت قیمت خودروهای مونتاژی را به خودروسازان ابلاغ نکرده است. به جز این، برخی گزارش های منتشر شده حاکی از آن بود که خودروسازان به مصوبه شورای رقابت بی اعتنایی کرده و قیمت های مدنظر خود را اعمال کرده اند.

در این میان، وزارت صنعت، معدن و تجارت نامه ای به شورای رقابت ارسال کرد و خواستار تجدیدنظر در قیمت ها شد، اما شورای رقابت اعلام کرد «نظر شورا و کارگروه خودرویی این است که آنچه فعلا تصمیم گرفته شده، به طور قطعی اجرا شود. چنانچه در فاصله دو تا سه ماه آینده، تغییراتی در صورت های مالی، نرخ ارز، قیمت ها و هزینه های تمام شده صورت گرفت، این موضوع دوباره در کارگروه خودرو مورد بررسی قرار می گیرد».

اسماعیل شجاعی، سخنگوی شورای رقابت، در این زمینه توضیح داده بود: «محاسباتی که شورای رقابت درباره خودروهای مونتاژی انجام داده، مربوط به صورت های مالی سال گذشته است و شرکت های خودروسازی صورت های مالی شش ماه ابتدایی سال 1401 خود را به سازمان حمایت ارائه کرده و محاسبات انجام شده است که نتیجه آن اعلام، بر مبنای این صورت های مالی بود و قرار است محاسبات جدید انجام شود. البته این محاسبات جدید در سه ماه آینده انجام خواهد شد اما ریاست شورا به بنده اعلام کرده است شاید این اتفاق زودتر هم بیفتد. البته شورا تجدیدنظر نمی کند بلکه محاسبات جدید را بر اساس صورت های مالی ارائه خواهیم داد». این اظهارات در حالی مطرح شد که گمانه زنی درباره تجدیدنظر درباره قیمت خودروهای مونتاژی بالا گرفت و برخی خبرهای تاییدنشده از نشست های شبانه خودروسازان و سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان خبر می داد. هم زمان با این ماجرا، سخنگوی شورای رقابت دوباره توضیح داد: «قیمت خودروهای مونتاژی تغییر نمی کند، از حرف هایم بد برداشت شده است».

این موضوع در حالی رخ داد که فعالان بازار خودرو می گویند قیمت خودروهای مونتاژی گزاف است و واردات خودرو برای مشتری به صرفه تر است. آنها می گویند مونتاژ چنان سود فریبنده و بی دردسری به جیب خودروسازان سرازیر کرده است که زر ماکارون و شیرین عسل را هم وارد گود کرده است.

سال 97 پس از آنکه واردات خودرو به بهانه صرفه جویی در منابع ارزی ممنوع شد، خودروهای مونتاژی به تدریج جای پای خود را در بازار تثبیت کردند و با واردات قطعات منفصله از چین، خودرو ها را درایران مونتاژ کرده و با نرخ های گزاف به مشتریان فروختند و از آنجا که بازار به سمت انحصار بیشتر پیش رفته بود، مونتاژی ها توانستند سود خوبی به جیب بزنند.

در همین زمینه، سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودروی تهران، به وب سایت خبری بازار گفته بود که خودروهای مونتاژی در بازار جهانی تنها 15 هزار دلار قیمت دارند و اگر دلار را 50 هزار تومان در نظر بگیریم، بهای تمام شده محصولات مونتاژی750 میلیون تومان است، اما در بازار خودروهای مونتاژی با دلار 200 هزار تومانی معامله می شوند.

به جز این، شورای رقابت قبلا اعلام کرده بود از 17 خودرو، 13 خودرو رتبه F و G کسب کرده و با هزینه بالا تولید می شوند که باید نسبت به ارتقای شاخص خودرو ها اقدام کنند. اسماعیل شجاعی، سخنگوی شورای رقابت، توضیح داده بود: «خودرو هایی که در رتبه رقابت پذیری G و F قرار گرفته اند تا دوره بعدی مهلت دارند که هزینه های تولید خود را کاهش دهند؛ زیرا تولیداتشان از نظر قیمتی رقابت پذیر نیست. عدم ارتقای این خودرو ها از گروه های G و F به هر یک از گروه های A, B, C و D سبب می شود تا این خودرو ها به عنوان خودرو های غیررقابتی به مردم معرفی شوند». با این حال، خودروسازان همچنان زیر بار قیمت های اعلامی شورای رقابت نمی روند. از آن سو، یکی از شروط خرید مستقیم خودرو از کارخانه، قیمت روز در زمان تحویل است و تمام این مسائل تصمیم گیری را برای خریداران دشوار کرده است.

در همین زمینه اسماعیل شجاعی، سخنگوی شورای رقابت، به «شرق» می گوید: هیچ اتفاق جدیدی نیفتاده است و قیمت خودروهای مونتاژی همان است که شورای رقابت اعلام کرده است. حسین زاده قشمی، مدیرکل روابط عمومی سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نیز درباره احتمال تجدیدنظر درباره قیمت خودروهای مونتاژی، به «شرق» توضیح می دهد که هیچ تجدیدنظری در کار نیست و قیمت خودروهای مونتاژی همان نرخ هایی است که شورای رقابت اعلام کرده و خریداران بر اساس همان قیمت ها تصمیم بگیرند. ماجرا اما به همین جا خلاصه نمی شود و همین مسئله درباره خودروهای تولید داخل نیز تکرار می شود و قیمت پنج مدل خودرو نامعلوم است. بررسی ها نشان می دهد هنوز صورت مالی حسابرسی شده چند خودرو شامل کوییک مدل GX، ساینا S اتوماتیک و ساینا مدل GX، شاهین اتوماتیک و اطلس در سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان تکمیل نشده است تا با ارسال این اطلاعات به شورای رقابت فرایند قیمت گذاری این محصولات انجام شود.

فروش این خودروها در حالی در سامانه یکپارچه خودرو آمده است که بر اساس قانون حمایت از حقوق مصرف کننده و مصوبه شورای رقابت، باید قیمت محصول قبل از اجرای طرح های فروش از سوی خودروساز اعلام شود و قانونا نباید خودرویی را فروخت که قیمت نهایی آن هنوز اعلام نشده باشد. حالا این پرسش مطرح است که چرا از 20 اردیبهشت که اجرای دومین طرح یکپارچه خودرو آغاز شد، وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت خودروساز اسامی خودروهایی را در سامانه اضافه کرده اند که هنوز فرایند قیمت گذاری آنها طی نشده است؟