روز شنبه بار دیگر شاهد تنش میان جمهوری اسلامی ایران و طالبان بودیم؛ تنشی که تاکنون و بر اساس اخبار رسمی منجر به شهادت یک مرزبان و مجروح شدن دو مرزبان دیگر شده است. اما ماجرا از آنجا آغاز شد که دو کشاورز زابلی برای رسیدگی به زمین های خود در کنار رود هیرمند به پشت دیوارهایی که در سال 1375 و برای جلوگیری از تردد کاروان های حمل مواد مخدر کشیده شده بود، رفتند. اما طالبان به این دو کشاورز تیراندازی می کنند که همین امر اقدام متقابل مرزبانان جمهوری اسلامی ایران را به دنبال داشت.

شهریار حیدری، رئیس کمیته مرز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: برای جلوگیری از قاچاق مواد مخدر بعد از سال 1375، معادل 130کیلومتر از مرز خود با افغانستان را در منطقه زابل دیوار کشیدیم. اما طبق پروتکل ها دیوار در خط مرزی کشیده نمی شود و با فاصله از مرز کشیده می شود. 5500 هکتار از زمین های ما پشت دیوارها و در کنار رودخانه هیرمند است(منطقه زهک) . این اراضی جزو مرغوب ترین زمین های کشاورزی ما در این منطقه است که در پشت دیوار قرار دارد و مردم برای کشاورزی به پشت این دیوارها می روند.

او ادامه داد: دیواری که کشیدیم در نقطه صفر مرزی نیست، بلکه این دیوار را برای جلوگیری از تردد کشیدیم. یک زمانی کاروان های مواد مخدر از طرف افغانستان با ماشین هایی وارد کشورمان می شدند و فلسفه این دیوار برای جلوگیری از ورود این کاروان ها بود، اما حدود دو سال است که طالبان، مردم زابل را که برای کشاورزی به پشت دیوار می روند، اذیت و به آنها تیراندازی می کند. مرزبانان ما هم با قدرت و اقتدار به آنها جواب می دهند. مرزبان مسوول مرز است و قطع به یقین با طالبان تقابل می کند.

رئیس کمیته مرز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اتفاق روز شنبه که منجر به تبادل آتش میان مرزبانان جمهوری اسلام و طالبان شد، اظهار کرد: روز شنبه دو کشاورز زابلی برای کشاورزی به پشت دیوارها رفته بودند که به سمت این دو کشاورز تیراندازی و آنها را مجروح می کنند. مرزبانان به دلیل امنیت مردم و مرز در آنجا مستقر هستند و بعد از این اتفاق تبادل آتش سنگین آغاز و افرادی از طالبان کشته و زخمی شدند. همچنین این درگیری ها منجر به شهادت یک مرزبان جمهوری اسلامی و زخمی شدن چند مرزبان دیگر شد.

حیدری خاطرنشان کرد: این اتفاق برای بار اول نیست که رخ می دهد و هر بار شروع کننده تیراندازی طالبان است. طالبان علیه ما عملیات انجام دادند و متقابلا مرزبانان و همچنین نیروهای امنیتی ما اقدام متقابل و در عین حال کوبنده انجام دادند. اگر طالبان این اقدامات را ادامه دهد قطع به یقین بازنده طالبان است و جمهوری اسلامی ایران قدرت برتر نظامی را دارد. طالبان در مقابل قدرت نظامی ایران جایگاهی ندارد. طالبان گروهی است که طی کودتایی به قدرت رسیدند و حکومت می کنند. طالبان نه مردم پایه است و نه دولت پایه. این گروه اجازه نمی دهد مردم آزادانه تصمیم بگیرند.

رفتار طالبان نه با مردم خود و نه با همسایگانش مشخص نیست. اما جمهوری اسلامی معتقد به حق همسایگی است و به دنبال این است که بتواند از شرایط مرزها به نفع دو طرف استفاده کند. این تفاوت دیدگاه ما و طالبان در مورد شرایط مرزی است. رئیس کمیته مرز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید کرد: ما باید بازنگری در امکانات و تجهیزات مرزبانی انجام دهیم. مرز برای همیشه ثابت و پایدار است و از سوی دیگر پاکستان و افغانستان هیچ گونه اشرافی به مرزهایشان ندارند. ما بیش از 2هزار کیلومتر مرز مشترک با طالبان و پاکستان داریم که این مرزها را خودمان به صورت یکجانبه مدیریت می کنیم.

حیدری با بیان اینکه ممانعت جمهوری اسلامی از قاچاق مواد مخدر از سوی طالبان موجب اختلاف شده است، تاکید کرد: کار طالبان این است که از مرزها مواد مخدر را عبور دهد. طالبان گروهی است که درآمد و معیشتش وابسته به قاچاق مواد مخدر از مرزها است که ما هم اجازه آن را نمی دهیم و همین موضوع موجب اختلاف شده است. او با اشاره به موضوع حقابه هیرمند تاکید کرد: البته موضوع حقابه هیرمند هم در تنش های فی مابین تاثیر داشته است و اگر طالبان حقابه ایران را ندهد، روابط بدتر از شرایط کنونی می شود. او همچنین با اشاره به سفر اخیرش به مرز استان سیستان و بلوچستان، گفت: ما مرز طولانی با افغانستان و پاکستان داریم. بیش از 1600کیلومتر مرز زمینی و دریایی با پاکستان داریم و حدود 950 کیلومتر هم طول مرز ما با افغانستان است. مرزهای طولانی باعث می شود که اتفاقاتی در مرز ها رخ دهد.

او ادامه داد: جمهوری اسلامی به امنیت خود و همسایگان اهمیت می دهد و در این راستا بارها اعلام کردیم نا امنی هایی که در داخل افغانستان و پاکستان وجود دارد، می تواند بر مرزهای ما تاثیر بگذارد و همین اتفاق افتاد. متاسفانه پاکستان تسلط و اشراف کافی بر امنیت منطقه خود به ویژه در مرز خود با جمهوری اسلامی ندارد. اگر پاکستان بر مرزهای خود اشراف دارد نباید شاهد اتفاقاتی باشیم که منجر به شهادت مرزبانان ما شود. اگر این اشراف را ندارد پیشنهاد می کنم پاکستان تامین امنیت بخشی از نوار مرزی خود تا عمق 50 کیلومتر را به ما بسپارد.

همچنین جلیل رحیمی جهان آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت: طالبان یک دولت مرکزی ندارد و در افغانستان با گروه های پراکنده ای به نام طالبان مواجه هستیم. این گروه ها با حدود مرزی و پروتکل های مرزی آشنا نیستند و اقدامات ایذایی انجام می دهند و نیروهای ما نسبت به ورود غیرقانونی و تیراندازی آنها پاسخ دادند. شروع کننده طالبان بوده و مرزبانی ما هم دفاع کرده است. او افزود: طالبان این گونه اقدامات را بارها و بارها تکرار کرده و از شمارش خارج شده است. روز گذشته در کمیسیون امنیت ملی جلسه ای داشتیم و به نظر ما باید با طالبان برخورد شود.

سیاست ما در قبال طالبان نیاز به بازنگری دارد چون به نظر ما این سیاست کارشناسی نبوده است. ابراهیم رضایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز گفت: نیاز است که سیاست ما در قبال طالبان تغییر کند. البته نباید برای کشور چالش جدیدی ایجاد کرد. اما معتقدم از موضع عزت باید از کشور دفاع کرد و هرگونه تهاجمی به کشور باید به سختی پاسخ داده شود. او ادامه داد: به نظر می رسد ما هم در قضیه جمهوری آذربایجان و هم در برخورد با طالبان با تسامح و تساهل برخورد می کنیم و بهتر است که قاطعیت از خود نشان دهیم تا احیانا این کشورها دچار محاسبات اشتباه نشوند.