چندی پیش ایران و روسیه برای تکمیل گذرگاه ریلی شمال - جنوب که شرق و جنوب آسیا را به شمال اروپا متصل می کند، توافق نامه احداث راه آهن رشت- آستارا را امضا کردند. طبق این توافق نامه، روسیه 6/1 میلیارد یورو در گذرگاه ریلی شمال - جنوب سرمایه گذاری خواهد کرد و قرار است این خط آهن راهبردی در مدت 48ماه احداث شود.

کریدور حمل ونقل بین المللی شمال-جنوب پروژه مهمی با هدف ارتقای جایگاه روسیه، هند و ایران است، البته احتمالا اولویت های سیاسی کشورها متفاوت خواهد بود و احتمالا اهمیت این کریدور و منافع آن بتواند برخی اختلافات منطقه ای را مرتفع کند. این پروژه یکی از جنبه های همکاری راهبردی مسکو و تهران را نشان می دهد که پس از جنگ اوکراین به شکل های مختلف نظامی، امنیتی، اقتصادی و تجاری تقویت شد.پس از آغاز درگیری اوکراین و قطع ارتباط با بازارهای اروپایی؛ حجم صادرات روسیه به هند و ایران افزایش یافت. با وجود این، مسکو به دنبال تقویت روابط تجاری خود به وسیله کشتی ، راه آهن و جاده است که در این راستا، کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب برای دستیابی به این مهم ضروری است، زیرا سن پترزبورگ و بمبئی را از مسیر ایران به هم متصل می کند. اهمیت این پروژه پس از جنگ اوکراین افزایش یافت، اما چشم انداز آن به همکاری سایر کشورها مانند ایران و هند بستگی دارد. در این میان، ایران پل زمینی مستحکمی است که قفقاز، غرب آسیا، آسیای مرکزی و آسیای جنوبی را به یکدیگر متصل می کند. با وجود این، تحریم های اقتصادی و مداخله های خارجی مانع از آن شده تا حد زیادی از ظرفیت ژئوپلیتیک خود استفاده کند.

به دلیل وخامت روابط میان مسکو و واشنگتن، مسیر سنتی کشتیرانی روسیه-هند، یعنی از سن پترزبورگ تا بمبئی آسیب پذیرتر شده است. از این رو مسکو درصدد کاهش وابستگی خود به تجارت دریایی برآمد و موفق شد سپتامبر 2000 با دولت های هند و ایران قراردادی مبنی بر ایجاد کریدور حمل ونقل بین المللی شمال-جنوب امضا کند. در سال های بعد کشورهای قزاقستان، بلاروس، عمان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و سوریه به این توافق نامه پیوستند. هرچند همه کشورها وزن مساوی در این پروژه ندارند، به گونه ای که روسیه، ایران و هند ستون فقرات پروژه را تشکیل می دهند. کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب نوید شبکه حمل و نقل چندوجهی را می دهد که شامل اتصالات ریلی و بنادر است. این مسیر برنامه ریزی شده، کالاها را از سن پترزبورگ و مسکو به ولوگراد و سپس به شهر بندری آستراخان در جنوب منتقل می کند. این کریدور به سه محور شرق، غرب و ترانس خزر تقسیم می شود. شاخه غربی شامل راه آهنی است که از باکو به ایران می آید. شاخه شرقی نیز آسیای میانه را به ایران متصل می کند و ترانس خزر مسیر ارتباط دریایی روسیه و ایران را فراهم می کند. در نهایت هر قطار به مقصد نهایی خود در بندرعباس و چابهار خواهد رسید تا به بمبئی منتقل شود.

یکی دیگر از موارد زیرساختی ناتمام، راه آهن اتصال زاهدان و چابهار است. این خط برای ادغام جاده های زمینی و دریایی بسیار مهم است، اما هزینه آن 1.6میلیارد دلار برآورد می شود که شرکای ایران مانند دهلی نو کمک چندانی تاکنون نداشته اند و روسیه نیز درگیر تامین هزینه ها در جنگ اوکراین است. همکاری روسیه و ایران با کشورهای بی طرف مانند هند راهی برای ایجاد تنوع تجاری لازم برای کاهش تاثیر تحریم هاست. البته دهلی نیز از این شرایط استفاده و حجم تجارت خود را افزایش داده است، به طوری که افزایش چهاربرابری در مبادلات خود با روسیه را در سال 2022 ثبت کرد. دهلی نو می خواهد تا سال 2030 میلادی ارزش کل تجارت خود را از 640 میلیارد دلار به دو تریلیون دلار افزایش دهد که کریدور حمل و نقل شمال-جنوب راهی برای دستیابی به این هدف است. برای این منظور، دهلی نو از سال 2018 میلادی عملیات بندر چابهار در ایران را برعهده گرفت که دسترسی تجاری به خلیج فارس و ورود به بازارهای آسیای مرکزی به وسیله پروژه های زیرساختی را فراهم می کند. همچنین هند توجیه راهبردی برای پروژه چابهار دارد که آن، احاطه کردن کریدور اقتصادی چین و پاکستان است.