آرشیو شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۲، شماره ۸۲۰۳
جهان
۴
اوراسیا

تلاش غرب در رویارویی غیرمستقیم با روسیه برای رهایی از باتلاق اوکراین

صدور دستور ضدحمله از کاخ سفید

فائزه سادات یوسفی

در حالی که نشریه پولیتیکو خبر داده، واشنگتن ادامه حمایت نظامی و مالی خود از کی یف را به نتایج ضدحمله ارتش اوکراین وابسته کرده، جو بایدن نیز اعلام کرد که غرب تمام تلاش خود را برای آماده کردن این کشور جهت انجام ضدحمله به کار بسته است. او به این ترتیب سران کی یف را به سمت ضد حمله ای که می تواند نتایجی مبهم برای اوکراین در بر داشته باشد، سوق داد.

به گزارش سایت شبکه خبری بی بی سی به نقل از موسسه مطالعات جنگ مستقر در امریکا، حمله متقابل اوکراین که برخی تمرکز آن را در زاپوریژیا دانسته اند آغاز شده، اما کی یف تاکنون در مورد آن سکوت اختیار کرده است. این در حالی است که طی هفته گذشته، دو مقام عالی رتبه ناتو و اروپا در تارنمای شبکه «سی ان ان» اعلام کرده بودند، مقام های امریکایی و غربی نشانه هایی از آغاز ضدحمله اوکراین علیه روسیه مشاهده کرده اند.

مدت هاست که غرب و در صدر آن امریکا برای حمایت از طرح ضدحمله اوکراین، فعالیت می کند؛ تسلیح فشرده کی یف در ماه های اخیر که با ارتقای سطح کمک های نظامی و لجستیکی همراه بود به نوعی زمینه سازی این طرح به شمار می آید. علاوه بر آن، صف آرایی های جدید ناتو چون آمادگی برای پیاده سازی نیروها در سوئد که هنوز به عضویت آن در نیامده و همچنین استقرار چهار گروه نبرد جدید ناتو در بلغارستان، مجارستان، رومانی و اسلواکی نشانه هایی از این طرح قلمداد می شود.

دلایل ضدحمله

ماهیت اولیه این طرح که با تبلیغات فراوانی همراه شده، راه اندازی یک جنگ روانی علیه روسیه است. پیوست عملیاتی این جنگ، تهاجم به خاک روسیه در قالب حمله پهپادی به مسکو و شهرهای مرزی چون بلگورود است. در این حالت، غرب می کوشد با روحیه دادن به سربازان فرسوده اوکراین در مقابل تضعیف از درون نیروهای روسی فرایند «پیش دستاورد» را برای کی یف ترسیم کند.

اما در حقیقت جنگ به مرحله ای رسیده که وجود چنین مدل تهاجمی به زعم زلنسکی لازم الاجرا است. اگر امروزه غرب نتواند مسیر روشنی از جنگ را لحاظ کند، سرنوشت جنگ بیشتر از گذشته در ابهام فرو خواهد رفت و رهایی از باتلاق آن سهل الوصول نخواهد بود. براین اساس، می توان گفت طرح ضدحمله یک ضرب الاجل به جهت ایجاد روزنه امیدی برای برون رفت از وضعیت وخیم جنگی برای اروپا و ناتو است.

از سویی دیگر طرح ضدحمله، قوای حریف را در موقعیت تدافعی برده و امکان استفاده بیشتر از سلاح و تجهیزات را افزایش می دهد. در نتیجه، سبب مصرف عمده تجهیزات نظامی روسیه شده و آن را با چالش تامین سلاح دچار خواهد کرد. در همین راستا، وزیر دفاع روسیه خواستار ارسال هرچه سریع تر تجهیزات مورد نیاز نیروهای روسی به خطوط مقدم شده است.

صلح، هدف اصلی از ضدحمله

با وجود این، هدف اصلی طرح ضدحمله با عنوان عقب راندن نیروهای روسی در اوکراین، بیشتر برای تحت فشار گذاشتن روسیه برای پذیرش طرح صلح از سوی اوکراین و پایان دادن به جنگ به عنوان جایگزینی در نبرد با مسکو است. در همین رابطه، نیکولای پاتروشف دبیر شورای امنیت روسیه عصر پنجشنبه گفت که مقامات عالی رتبه اوکراین آماده حل و فصل مناقشه با روسیه و امضای صلح بودند اما تحت فشار امریکا از این کار منصرف شدند.

کم شدن انبار تسلیحاتی غرب و کاهش بودجه نظامی، زنگ خطری برای اروپا شده است. به همین سبب، آنها به تامین آن از بازارهای بین المللی روی آورده اند. چندی پیش وزیر دفاع انگلیس با هشدار به کاهش شدید موجودی انبارهای نظامی کشورهای غربی به دلیل ارسال تجهیزات و تسلیحات برای اوکراین، گفت که این موضوع سبب شده تا آنها برای تداوم حمایت از اوکراین به منابع دیگر متوسل شوند. نمونه آن کره جنوبی است که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جریان دیدار با وزیر دفاع کره جنوبی، خواستار ارسال مهمات و تجهیزات نظامی این کشور به اوکراین شده است.

تمایل به صلح برای اروپا و حتی اوکراین، به رغم اتخاذ موضع جنگی علیه روسیه، بارها مشاهده شده است. اما امریکا که صلح برای او به مثابه شکست هم در قالب ناتو و هم برای نظام هژمونی آن معنی پیدا می کند به طور مستمر و بی وقفه ای به سیاست ادامه نبرد در جنگ اصرار می ورزد و آرایش جنگی آن برای انجام یک ضدحمله گسترده نیز به همین منظور است.

در نقطه مقابل اما آسیب های اجتماعی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی در اروپا سیاستمداران قاره سبز را به پایان دادن جنگ و قطع هزینه های گزاف در قبال آن سوق داده است. چندی پیش مکرون در فرانسه خواستار کاهش وابستگی اروپا به امریکا شد. هر چند که این صحبت در جریان مساله تایوان بود اما تحلیلگران از آن به عنوان استقلال خواهی راهبردی اروپا از امریکا و مساله تایوان را بازتابی از رویکرد کلی اروپا یاد کردند.

از طرفی دیگر، با آنکه اروپا همواره از اتصال اوکراین به ناتو خبر می دهند اما در اصل نمی خواهند با این اقدام موجب تحریک بیشتر روسیه شوند، زیرا این اقدام موجب تغییر در مدل جنگی جبهه روسیه می شود و تبعات منفی برای غرب در پی خواهد داشت. بن والاس، وزیر دفاع انگلیس اعلام کرد که این اتفاق به این زودی عملی نمی شود. دبیرکل ناتو در مورد عضویت اوکراین بیان داشت، متحدان ناتو توافق کرده اند که اوکراین به عضویت این گروه درآید، اما چشم انداز آن بلندمدت است. این امر گویای آن است که غرب در عین بزرگ کردن میدان نبرد در شرق اروپا، با وعده هایی درازمدت سعی دارد که اوکراین را در نوک حمله خود نگه دارد. زیرا امریکا رهبر اصلی نبرد در جنگ اوکراین با استفاده از خاک و همچنین هزینه سازی با اروپا، هم می تواند اروپا را تحت فرماندهی خود نگه دارد و هم خود را از پیامدهای مخرب جنگ با روسیه که همواره در فکر مهار آن بوده، دور نگه دارد. وضعیت اوکراین نیز کاملا روشن است؛ پیاده نظامی که هم برای امریکا و هم برای اروپا جان می دهد تا منافع آنها را تامین کند و این بازی وعده اتصال به ناتو تاکنون سوخت مناسبی برای آن بوده است.