گفت و گو با ناصر پاشاپور، مجموعه دار و ایده پرداز پروژه «لیلان»
بوم هایی که میزبان ارزش های اجتماعی شدند
ایده اصلی این مجموعه از یکی از جلسات هم فکری مان در دی ان ای یونیون آمد. در واقع ایده ای برای بزرگداشت و تبریک مناسبت ها به دوستان، آشنایان و همکاران مان بود. بنا را به روال معمول شرکت ها روی طراحی چند اثر توسط گرافیست های مجموعه گذاشته بودیم. اما در همان جلسه به این نتیجه رسیدیم که دلمان می خواهد کاری ویژه و به یادماندنی کنیم که با روال معمول تبریک های همیشگی متفاوت باشد. دلمان می خواهد به دیگران به شکلی متفاوت تبریک بگوییم. به شکل یک اثر هنری اورجینال که توسط هنرمندان شناخته شده خلق شده است. برای خلق این آثار ما ارزش هایی را در نظر گرفتیم که از نظر ما ارزش های اجتماعی بودند و می شد در مناسبت هایی که مطابق با آن ارزش ها بودند آنها را هدیه کرد. در تاریخ هم که نگاه کنید، ما ایرانی ها رسم داشته ایم عصاره تجربیات را به زبان هنر بگوییم. این را می توان در اشعار شعرا و نوشته های ادیبان و نقاشی بزرگان ایرانی دید. ما نیز این راه هنرمندانه را از پیشینیان مان آموختیم و بنا را بر این گذاشتیم که هرسال یک هنرمند برای مان به زبان خودش از ارزش های اجتماعی بگوید و اثر خلق کند.
بله همین طور است. در واقع با این باور که هر سازمان یا هر شخص، ارزش هایی دارد و در قبال جامعه اش مسئول است.
در ابتدا روش کار ما به این صورت بود که با تعدادی از هنرمندان مدنظرمان ایده را مطرح کردیم، ارزش ها را به تفکیک برای آنها توضیح می دادیم و این آثار را به آنها سفارش می دادیم. هر آرتیست آثار را بر اساس این ارزش ها خلق می کرد.
به آنها توضیح داده می شد که این آثار برای یک مجموعه شخصی است. در عین حال معتقدیم که دیده شدن، شنیده شدن و گفت وگوکردن درباره آثار راهی برای مطرح کردن و ترویج ارزش هاست. بنابراین خوشحال می شویم که هرچه بیشتر درباره آن صحبت شود.
ببینید اولین دیدار با آثار هنرمند در مراسم رونمایی که در پایان هر سال و در آستانه نوروز برگزار می شود اتفاق می افتد. در این مراسم، هنرمندان، میهمانان ویژه و رسانه ها حضور دارند. هم زمان با این اتفاق اثر «شروع دوباره» در مناسبت نوروز به صورت چاپ دستی در تعداد نسخ محدود تهیه و پس از امضای خالق اثر به همراه بیوگرافی هنرمند و فلسفه این مجموعه به افراد تاثیرگذار به عنوان هدیه تقدیم می شود. تصویر این آثار در مناسبت های خاص در فضای مجازی نیز منتشر می شود. آثار هنرمند منتخب سال در نمایشگاه دائمی در طول همان سال به نمایش گذاشته می شود. علاوه بر این، این پروژه می تواند در ادامه مسیرش، در قالب ایجاد یک وب سایت، صفحات اختصاصی مجازی، بازتاب در رسانه ها همچون گفت وگو با هنرمندان، گفت وگو با بنیان گذار پروژه، گزارش های متنی و تصویری، یادداشت و...، برگزاری نشست های خبری و ارتباط با اهالی رسانه، برگزاری نمایشگاه آثار در گالری ها، نمایش در مکان های عمومی، فروش نسخه های محدود در روزهای خاص و فروشگاه های خاص و... ادامه پیدا کند.
پیش از آنکه این ارزش ها را توضیح دادم حتما باید این نکته را متذکر شوم که به جز این ارزش ها، قطعا ارزش های دیگری هم وجود دارد اما اولویت تا به امروز برای ما این ارزش ها بوده است.
برقراری ارتباطات با دیگران، جمع آوری اطلاعات و تصمیم گیری بر پایه اطلاعات، به روزبودن، رقابت سازنده، ایجاد ارزش افزوده، شکرگزاری و تشکر، احترام به خود، اثرگذاری و کارآفرینی، حفظ زمین، احترام به مادر، احترام به پدر، احترام به بنیاد خانواده، گفت وگوکردن و لذت بردن از خوردن غذا، احترام به دیگری، شکرگزاری و تشکر، احترام به خود، اثرگذاری و کارآفرینی و شروع دوباره عناوین ارزش های ما هستند که هرکدام در برخی روزها بیشتر معنا پیدا می کنند. مثلا ارزش شروع دوباره همچنان که گفته شد بیشتر در نوروز و بهار معنی اش را می یابد. یا به عنوان مثال ارزش احترام به بنیاد خانواده، گفت وگو کردن و لذت بردن از خوردن غذا را می توان در مناسبتی چون شب یلدا جست وجو کرد. هرچند این به آن معنا نیست که نتوان این ارزش ها را در روز و مناسبت دیگری پیدا کرد بلکه هدف اصلی ما یادآوری و ترویج این ارزش هاست.
چیزهایی در زندگی ما ارزشمندند؛ چیزهایی که در هر تصمیم کوچک یا بزرگ در نظر گرفته می شوند، چیزهایی که جای خالی شان احساس می شود یا چیزهایی که برای حفظ آنها در زندگی مان تلاش می کنیم. هرچند این ارزش ها برآمده از نگاه شخصی من هستند. در واقع این ارزش ها -نه فقط روزها و رویدادهای منتسب به آنها- دلیل گشودن باب صحبت ما با جامعه و محیط پیرامون مان است. پروژه لیلان بر این ارزش ها تاکید دارد؛ هفت ارزش را در مقام یک شهروند در ارتباط کلی با اجتماعش در نظر گرفته ایم و هفت ارزش را از نگاه حرفه ای انتخاب کرده است اما در هر دو زمینه از هر فرصتی استفاده می کند تا درباره آنها با جامعه خود گفت وگو کند.
همان طورکه گفته شد پروژه لیلان در ابتدا با هدف مسئولیت اجتماعی شکل گرفت. با این باور که هر سازمان یا هر شخص، در قبال جامعه اش مسئول است. لیلان محیط اطراف را با هدف جلب توجه جامعه به این ارزش ها، مخاطب قرار داده است و بهانه پرداختن به این ارزش ها، هر روز یا رویدادی را استفاده می کند تا با بهره گیری از آن، جامعه بهتری را بسازد. در واقع به اعتقاد او، در صورت توجه به این ارزش ها، ما صاحب جامعه بهتری می شویم اما هدف اصیل در این پروژه حمایت از این ارزش هاست. حمایت از هنر و ترویج سفارش و خرید فراگیر آثار اصیل نیز کوششی است در راستای همین هدف.
مهم ترین ویژگی لیلان مفهوم و فلسفه ای است که در دل آن جریان دارد اما از نظر هنری باید بگوییم که محدودیتی برای استفاده از متریال یا شکل ارائه هنری وجود ندارد و هنرمندان مختلف در حوزه ها و سبک های گوناگون می توانند به لیلان بپیوندند. انتخاب شکل هنری اعم از نقاشی، مجسمه سازی و... آزاد است. سبک هنری و متریال آزاد است همچنان که زمان نیز آزاد است. هنرمندان می توانند آثار جدید یا آرشیوی شان را در اختیار مجموعه قرار دهند و در قالب های کلاسیک تا اشکال خلاقه و مدرن ارائه شوند.
طی شش سال گذشته تا به امروز ما موفق شدیم تا با مرجان وفائیان، مهدی میرباقری، کامبیز درمبخش، سیامک پورجبار، رضا هدایت، رایکا میلانیان، رضا عابدینی، علیرضا محبی و کیمیا رهگذار صحبت کنیم، ارزش ها را با ایشان مطرح کرده و آثار را دریافت کنیم.
طی سال های گذشته تا به امروز، این پروژه هر سال پخته تر شده است تا به امروز که بعد از شش سال به جایی رسیده که قصد گسترش آن و دعوت از هنرمندان ایرانی برای پیوستن به آن را داریم. قطعا در این راه سلیقه شخصی، بودجه و علاقه مندی هنرمند به پروژه نیز مهم بوده است. چشم انداز ما طی سال های آینده این است که تعداد افراد بیشتری را به واسطه این مجموعه شخصی با این ارزش ها آشنا کرده و نهایتا با آشناشدن با فلسفه این پروژه، اثربخشی بیشتری از این ارزش ها صورت گیرد. ما معتقدیم که با مراقبت و توسعه این ارزش ها می توان امیدوار بود که در آینده با در نظر گرفتن و زندگی کردن این ارزش ها، در محیط مان موثرتر واقع شویم.