آرشیو پنجشنبه ۱۳ مهر ۱۴۰۲، شماره ۶۵۹۸
سبک زندگی
۱۲

برای اخت شدن بچه ها با درس و مدرسه چه کار باید کرد؟

جذاب سازی فرآیند یادگیری

عماد عظیمی

باوجود سپری شدن یکی دو هفته از آغاز سال تحصیلی تازه هنوز هم برخی دانش آموزان با درس و مدرسه اخت نشده اند. این مساله به خصوص برای کلاس اولی هایی که برای نخستین بار نظم و دیسپلین مدرسه را تجربه می کنند چندان ساده نیست.

ورود به مدرسه شروع یکی از مهم ترین مراحل زندگی کودکان به حساب می آید، چراکه این کودکان شش سال زندگی خود را همراه با والدین گذرانده اند و حالا وارد یک محیط متفاوتی از محیط منزل شان شده اند، شاید به زعم برخی از آنها خوشایند، اما در برخی دیگر از آنها می تواند باعث به هم ریختگی یا عدم اطمینان خاطرشان شود.اخت شدن با درس و مدرسه یکی از چالش هایی است که والدین به خصوص در دوره دبستان با آن مواجهند و نمی دانند باید چه کنند تا فرزندان شان در جریان درس خواندن و انجام تکالیف مدرسه قرار بگیرند.

اثرگذاری محیط غافل نشویم

کامران یزدانبخش، هیات علمی رشته روان شناسی دانشگاه رازی در گفت وگو با جام جم با تاکید بر حساس بودن برهه زمانی ورود نونهالان به مدرسه بر نحوه اخت گیری کودکان با فضای آموزشی تاکید بسزایی دارد و می گوید: «همچون تمام محیط های دیگر که بر رفتار فرد موثر است، محیط فیزیکی ازجمله شرایط ساختمانی، نور، رنگ و بهداشت محیط در سلامت روان دانش آموزان تاثیرگذار است. از این رو ضروری است که در جهت ارتقای بهداشت روان شناختی دانش آموزان تامین شرایط فیزیکی مناسب مورد توجه قرار گیرد و از آنجا که قسمت عمده ساعات روزانه دانش آموزان در محیط مدرسه می گذرد، شرایط نامناسب فیزیکی مثل ناکافی بودن نور، سیستم گرمایش و سرمایش نامناسب، امنیت ساختمان و... بسیار حائزاهمیت و مورد توجه است.»

به گفته وی، کودکان با توجه به شرایط محیطی و اهداف شان در فضای باز فعالیت می کنند و در نتیجه این فعالیت ها یادگیری محقق می شود. کودکان در نتیجه تجربیات خود در محیط های فیزیکی، اجتماعی و با محیط آشنا می شوند. به همین دلیل، باتوجه به اهمیت فضاهای بیرونی ایجادشده برای کودکان، لازم است محیط هایی را طراحی کنیم یا در اختیار کودک بگذاریم که فرصت های یادگیری را به کودک بدهند. حرکت و جنبش هم برای درک محیط و هم برای رشد جسمی کودک مهم است. بااین حال، درحال حاضر کودکان بیشتر اوقات خارج از مدرسه خود را در خانه می گذرانند. برای مثال در گذشته کودکان با پای پیاده به مدرسه می رفتند و در مسیر می توانستند تجربیات زیادی را با محیط تجربه کنند. اما امروزه تعامل با محیط بیرونی هنگام حمل ونقل با ماشین شخصی، اتوبوس یا آموزش آنلاین از بین رفته است و باید جبران شود.

فعالیت های رسمی و غیررسمی یادگیری

آن طور که یزدانبخش می گوید در مفهوم یادگیری دو دسته فعالیت اصلی وجود دارد. یکی از آنها فعالیت های رسمی است که توسط معلمان یا مربیان در محدوده برنامه درسی مدرسه اداره می شود، و فعالیت دوم غیررسمی است که عمدتا توسط کودکان مطابق با ترجیحات خود صورت می گیرد. هر دو نوع محیط مناسب در یادگیری مطلوب کودک به رشد جسمی، شناختی، اجتماعی و عاطفی کودکان کمک می کنند.

برای دسته دوم فعالیت های یادگیری می توان به زمینه هایی اشاره کرد که رشد جسمی و مهارت های کودکان را با توجه به توانایی، مشاهده و ماجراجویی های آنها بهبود می بخشد و به رشد شناختی آنها نیز کمک می کند. محیط هایی که پتانسیل خلاقیت کودک را بهبود می بخشند و به کودکان در معرفی ایده های جدید کمک می کنند می توانند محیطی مناسب برای یادگیری مطلوب باشند. همچنین فضایی که از توسعه اجتماعی کودک حمایت می کند و به کودک فرصت می دهد تا در کنار دیگران در جامعه حضور داشته باشد نیز بسیار مفید است. مثال دیگر می تواند محیطی باشد که کودک را قادر می سازد تا در مورد موجودات زنده، چرخه زندگی و به طورکلی رویدادهای زیست محیطی اطلاعات کسب کند. شرایط محیط بیرونی برای یادگیری مطلوب باید دارای حسی غنی باشد به این معنی که کودک را تحریک به یادگیری کند و انگیزه او را افزایش دهد، کودک بتواند در آن آزادانه حرکت و به راحتی انتخاب کند، کودک بتواند سلامتی، قدرت و هماهنگی خود را توسعه دهد و بتواند فرصتی برای تجربه طبیعت داشته باشد.

مکث

زمینه سازی برای درک دنیای پیرامون

یزدانبخش با تاکید بر این که فضای باز فقط به محیط پیرامون شما محدود نمی شود توصیه می کند: «با کودک خود از پارک ها، مغازه ها یا وسایل حمل ونقل عمومی دیدن کنید، زیرا این گونه آنها شروع به درک دنیای خود می کنند و موارد جدیدی را در محیطی متفاوت یاد می گیرند. باید به این نکته نیز توجه کرد کودکانی که در فضای بسته خانه ساکت هستند احتمال دارد در فضا و محیط آزاد بیرون و پیرامون خود کمتر مهار شوند.» از نگاه وی، برای جذاب کردن محیط های مناسب درونی مانند کلاس درس، باید از دید کودک اتاق یا محیط را مشاهده کرد. آیا به راحتی می تواند به منابع دسترسی پیدا کند و نمایشگر ها را ببیند؟ از پوسترها، عکس ها و نمایشگرهای تعاملی برای تحریک انگیزه کودک استفاده شود. باید مطمئن شد که محیط تمیز، مرتب و جذاب است. وی به نقش موثر معلم هم در جذابیت درس و مدرسه اشاره می کند و می گوید: «از آنجا که کودکان در ابتدای ورود خود به مدرسه با قوانین نسبتا سختگیرانه ای مواجه هستند، معلم ها برای جذب کودکان باید خیلی سنجیده عمل کرده و با آنها رابطه ای دوستانه برقرار کنند تا بتوانند در این مدت زمان پنج الی شش ساعت حضورشان در مدرسه، محیطی شاد توام با یادگیری به شکل مطلوبی را شکل دهند.»