فضل الرحمن (1988- 1919م)، یکی از متفکران سنی مذهب پاکستان در قرن بیستم میلادی است که به خاطر اندیشه های متجددانه اش درباره اسلام و همچنین مطالعاتی که در مورد هرمنوتیک و فهم قرآن انجام داده است، شهرت دارد. او عضو انجمن مرکزی مطالعات اسلامی کراچی و جزو نویسندگان تاریخ اسلام کمبریج بوده است.

فضل الرحمن در 21 سپتامبر 1919م در شهر هزاره هند (واقع در پاکستان امروزی)، به دنیا آمد. ابتدا در دانشگاه پنجاب در لاهور به تحصیل زبان عربی پرداخت. سپس از همین دانشگاه بورسیه گرفت که به او اجازه داد تا در دانشگاه آکسفورد تحصیل کند و تحصیلات عالی خویش را در آنجا ادامه دهد. وی رساله دکترای خود را با موضوع «فلسفه ابن سینا» نوشت.

او تا قبل از دعوت رییس جمهور تقریبا لاییک پاکستان برای بازگشت به این کشور، بیشتر درگیر مباحث تئوری و فلسفی و منطقی و فقهی و تفسیر قرآن و امثال آن بود. کشور پاکستان در آن تاریخ (حدود 1960م) از هندوستان جدا شده بود و مساله اصلی در پاکستان ایجاد جمهوری اسلامی و انجام حکمرانی بر اساس آموزه های قرآنی و اسلامی و فقهی بود. از سوی دیگر نوگرایان پاکستانی معتقد بودند که فقه معارض حقوق بشر آن دوره، نمی تواند برای ایجاد حکومت و حکمرانی در دنیای مدرن کافی و وافی باشد، لکن برخی دیگر زیر بار این حرف نمی رفتند که دین کامل نیست و توان اداره جامعه را ندارد و... سنتی ها مخالف مدرنیزاسیون در پاکستان بودند و با دنیای جدید و پدیده های عصر مدرنیته، مخالفت می کردند.

در چنین درگیری فکری بین دو طیف اصلی (اسلام گرایان سنتی و نوگرایان لاییک و نواندیشان دینی مثل فضل الرحمن) حکومت های متعددی بر پاکستان حاکم شدند. پس از استقلال پاکستان، این کشور مشهور به کشور کودتا شد؛ چراکه هر ازگاهی دولتی موافق دین (دین گرا) و گاهی دیگر دولتی مدرن تر و لاییک تر حاکم می شدند و مساله حکمرانان حفظ رضایت و هماهنگ کردن و همراه کردن فقها و علمای دینی با خودشان بود تا بتوانند بر کشوری که صفت اسلامی (جمهوری اسلامی پاکستان) را با خود به همراه داشت، حکومت کنند. در این جریان، رییس جمهوری بر پاکستان حاکم شد که اندکی لاییک بود و از روشنفکران خارج از پاکستان برای کمک فکری و عملی دعوت به عمل آورد و از جمله فضل الرحمن در این مقطع به پاکستان دعوت شد. پس از بازگشت فضل الرحمن به پاکستان و دعوت از او برای ریاست موسسه تحقیقات اسلامی، اندک اندک با مشکلات عملی و مسائل جاری حکومت و تعارض بین دین و دنیا و تعارض بین فقه و حقوق اسلامی و نگاه مدرن، مستقیما درگیر و مواجه شد.

فضل الرحمن یکی از مدرنیست های برجسته مسلمان قرن بیستم بود که نوشته های او یکی از کتب مهم دانش آموزان و دانشجویانی است که در سراسر امریکای شمالی تحصیل می کنند و در دانشگاه ها و جوامع مسلمان در سراسر جهان تاثیر زیادی داشته است. وی اعتقاد داشت که مشکلات خاص مدرنیست های مسلمان به هیچ وجه جدید نیست.

در نظر او، عقلانیت اسلامی توانسته در برابر تناقضاتی که دنیای امروز اسلام با آن مواجه است - سرگشتگی در برابر دنیای مدرن یا مقاومت در برابر آن - پاسخگو باشد.

«نبوت در اسلام» با عنوان فرعی «فلسفه و اعتقاد رسمی» تازه ترین کتابی است که از این متفکر و نویسنده نوگرای مسلمان به فارسی ترجمه و به همت نشر نی منتشر شده است. پیش از این ترجمه کتاب هایی از او با عناوین «مضامین اصلی قرآن» و «اسلام و مدرنیته» توسط انتشارات کرگدن به چاپ رسیده بود. موضوع کتاب اخیری که از او به فارسی ترجمه و منتشر شده اما به جایگاه فلسفه در اسلام - به عنوان پاسخی برای نسبت عقل و وحی - پرداخته است. چنانکه امیررضا صادقی مترجم «نبوت در اسلام» در بخشی از مقدمه خود بر این کتب می نویسد: اگر این دیدگاه را بپذیریم که فلسفه در جهان اسلام، اساسا، در پاسخ به نسبت میان «عقل» و «وحی» شکل گرفته است، بی شک، باید تصدیق کنیم که این کتاب یکی از بهترین و دقیق ترین پژوهش هایی است که به این مساله کانونی پرداخته است. فضل الرحمان می کوشد ریشه آموزه فلسفی وحی در اندیشه اسلامی را در متون یونان باستان ردیابی کند، تفسیر و تفصیل آن را به دست فیلسوفان مسلمان نشان دهد و، درنهایت، درجات مختلف پذیرش این آموزه را در جریان اعتقاد رسمی اسلامی مکشوف سازد. او [فضل الرحمن] در این باره می گوید: «تا جایی که می توانستم سعی کرده ام خاستگاه های یونانی این آموزه فلسفی را در هریک از جنبه هایش ردیابی کنم. این شیوه مشخص می کند که مولفه های اساسی در این آموزه فلسفی کاملا یونانی است، ولی فیلسوفان مسلمان آنها را بسط و تفصیل داده اند و در بعضی موارد اصلاح کرده اند و فراتر از همه، برای نخستین بار در تاریخ اندیشه دینی، برای به دست دادن تصویری از پیامبر اسلام، این مولفه ها را با هم در آمیخته اند... امیدوارم این کتاب بتواند با نشان دادن اینکه جریان اعتقاد رسمی تا کجا این تصویر را می پذیرد و تا کجا آن را رد می کند و اینکه چرا چنین می کند، به روشن تر شدن خود مفهوم اعتقاد رسمی از این جهت کمک کند.» «نبوت در اسلام» نوشته فضل الرحمن با ترجمه امیررضا صادقی توسط انتشارات نشر نی منتشر شده و در دسترس علاقه مندان به آثار تفکر اسلامی معاصر قرار دارد.