آرشیو چهارشنبه ۲۹ فروردین ۱۴۰۳، شماره ۵۷۴۰
جهان
۳
گزارش دیپلماسی

رسانه های غربی: کابینه جنگی اسراییل هنوز در حال بررسی گزینه های محتمل است

رمزگشایی از پیام هشدارآمیز تهران به تل آویو

احسان پناه بر

پس از پاسخ بی سابقه ایران به حمله تروریستی اسراییل به کنسولگری ایران در دمشق که منجر به شهادت رسیدن هفت فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد، کابینه جنگی تل آویو مدعی است که باید به پاسخ ایران واکنش نشان دهد. در همین راستا یکی از مقامات اسراییلی آگاه از بحث ها در گفت وگو با الجزیره مدعی شد که تل آویو چندین گزینه ادعایی از دیپلماسی گرفته تا حمله نظامی قریب الوقوع را در نظر گرفته است، این مقام آگاه جزییات بیشتری ارائه نکرد. از سوی دیگر هنوز هیچ بیانیه ادعایی علنی فوری از سوی وزیران یا نخست وزیر کابینه اسراییل ارائه نشده است. کابینه جنگی اسراییل روز دوشنبه برای بررسی پاسخ های احتمالی به حمله موشکی و پهپادی ایران تشکیل جلسه داد، آن هم در شرایطی که ایالات متحده، بریتانیا و سایر متحدان شدیدا از اسراییل خواستند خویشتن داری نشان دهد و به دنبال کاهش تنش در منطقه هستند. این در حالی است که برخی از اعضای راست افراطی کابینه بنیامین نتانیاهو خواستار انتقام جویی «سریع و قاطع» هستند؛ گزاره ای که هراس غرب را به دنبال داشته، چراکه می تواند زمینه ساز رویارویی تمام عیار شود.

در حالی که کابینه جنگی اسراییل در حال بررسی گزینه های ادعایی است، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، مجددا به اسراییل هشدار داد که «اگر اسراییل دست به هر ماجراجویی بزند، پاسخ بعدی ایران قاطع، فوری و گسترده خواهد بود.» به گزارش ایرنا، امیر عبداللهیان گفت: «باز هم تاکید می کنم که ما به دنبال افزایش تنش در منطقه نیستیم». او افزود که اگر از پایگاه های امریکایی در منطقه برای حمله استفاده شود، ایران «چاره ای» جز هدف قرار دادن آن پایگاه ها نخواهد داشت. امیر عبداللهیان روز دوشنبه در بحبوحه تلاش های دیپلماتیک برای جلوگیری از حملات نظامی بیشتر با همتای انگلیسی خود، دیوید کامرون، نیز گفت وگو کرد. در همین راستا گروهی از منابع آگاه مدعی شدند که ایران از طریق مصر برای اسراییل پیام هشدار مهم و بی سابقه ای را ارسال کرد.به ادعای این گروه محتوای پیام تهران، پاسخ ایران به هرگونه ماجراجویی جدید اسراییل است.

همزمان، ابراهیم رییسی، رییس جمهوری ایران با تاکید بر ضرورت اتخاذ اقدامات بازدارنده در برابر تداوم جنایات رژیم اسراییل در غزه به ویژه از سوی کشورهای اسلامی، حمایت های کورکورانه برخی کشورهای غربی از این بازیگر را زمینه ساز تنش زایی در منطقه دانست و تصریح کرد: کوچک ترین اقدام علیه منافع ایران قطعا با پاسخی سهمگین، گسترده و دردناک علیه همه عاملان آن مواجه خواهد شد. رییسی در پاسخ به تماس تلفنی شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی» با اشاره به تحولات اخیر منطقه مهم ترین موضوع حال حاضر منطقه و حتی جهان را تداوم نسل کشی بی رحمانه فلسطینیان غزه و ضرورت تلاش موثر برای متوقف کردن جنایات اسراییل دانست.

فعل و انفعال های دیپلماتیک ایران در حالی انجام می شود که متحدان اروپایی اسراییل به دنبال فرافکنی هستند هرچند تلاش دارند تا مانع از تشدید تنش شوند. ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا، در اظهاراتی مداخله جویانه پاسخ ایران را «تشدید بی پروا و خطرناک» توصیف کرد. سوناک در گفت وگو با قانونگذاران بریتانیایی ادعا کرد: در مواجهه با چنین تهدیدهایی، «اسراییل از حمایت کامل ما برخوردار است.» اما افزود که بریتانیا با متحدان خود برای کاهش تنش همکاری می کند، نکته ای که کامرون نیز بر آن تاکید کرد و مدعی شد که بریتانیا دوست اسراییل است و این بازیگر را به خویشتنداری دعوت کرد. کامرون در برنامه تلویزیونی «صبح بخیر بریتانیا» گفت باید اطمینان حاصل شود که این تحولات بر روند تبادل اسرا تاثیری نگذارد. آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان نیز در کنفرانسی مطبوعاتی در روز دوشنبه در پاسخ به این پرسش که آیا اسراییل حق پاسخ ادعایی متقابل را دارد، در اظهارنظری جانبدارانه مدعی شد که «حق دفاع از خود به معنای جلوگیری از حمله است.»

در همین راستا خبرگزاری سی ان ان با انتشار گزارشی مدعی است که وزیر دفاع امریکا و همتای اسراییلی اش درباره پیامدهای ادعایی پاسخ ایران گفت وگو کردند.به ادعای این خبرگزاری لوید آستین، در جریان این گفت وگوی ادعایی بر هدف استراتژیک واشنگتن یعنی ثبات منطقه ای تاکید کرد. به ادعای یک مقام امریکایی، آستین قبلا از گالانت خواسته بود تا پیش از هرگونه پاسخ احتمالی به حمله ایران، ایالات متحده را مطلع کند.

پیش تر هرزی هالوی، رییس ستاد ارتش اسراییل، روز دوشنبه در اظهاراتی تلویزیونی در جریان بازدید از پایگاه هوایی نواتیم اسراییل که از اهداف موشکی ایران نیز بود، خطاب به سربازان اسراییلی مدعی شد: «ما در حال سنجیدن گام های خود هستیم. باید به پرتاب این همه موشک، موشک کروز و هواپیماهای بدون سرنشین به سمت سرزمین های اشغالی پاسخ داده شود.» این در حالی است که ناظران مدعی اندکه نتانیاهو با یک محاسبه پیچیده روبه رو است: اینکه چگونه به ایران پاسخ دهد تا ضعف و شکست این بازیگر به چشم نیاید، این در حالی است که «بی بی» تلاش دارد به شکاف های ایجاد میان خود و دولت بایدن پایان داده و از حمایت بی قید و شرط واشنگتن در ماجراجویی های خود برخوردار شود. کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه، در اقدامی جانبدارانه، پاسخ نظامی ایران را محکوم کردند اما در عمل تلاش دارند تا با تحت فشار قرار دادن اسراییل هرگونه ماجراجویی این بازیگر را متوقف کنند. بایدن روز دوشنبه در اظهارنظری ادعایی از رهگیری موفقیت آمیز برخی از موشک های ایران ستایش کرد و در اولین حضور علنی خود پس از حملات، در دفتر بیضی شکل؛ جایی که میزبان محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق بود، مدعی شد: «ایالات متحده به امنیت اسراییل متعهد است» و به دنبال توافقی است تا با توسل بدان جنگ در غزه متوقف شده، گروگان ها آزاد شوند و از «گسترش مناقشه فراتر از آنچه که قبلا جریان داشته است» جلوگیری گردد.

متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه امریکا، روز دوشنبه مدعی شد که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه، با مقامات بریتانیا، مصر، آلمان، اردن، عربستان سعودی و ترکیه برای کاهش تنش ها رایزنی کرده است. میلر در گفت وگو با خبرنگاران گفت «ما همچنان برای همه روشن می کنیم که به دنبال راه هایی برای تنش زدایی هستیم، ما نمی خواهیم شاهد تشدید بیشتر یا جنگ منطقه ای گسترده تر باشیم.» با این حال، او مدعی شد: «اسراییل مستقلانه عمل می کند. آنها باید خودشان تصمیم بگیرند که چگونه از خودشان دفاع کنند.» این مواضع درحالی رسانه ای شد که اکسیوس به نقل از مقام های امریکایی مدعی شده است که وزارت خزانه داری ایالات متحده درصدد است تا دور تازه ای از تحریم های ادعایی را علیه ایران تعریف کند.

گمانه زنی واشنگتن درباره پاسخ ادعایی تل آویو

مقامات امریکایی مدعی شدند که واشنگتن انتظار دارد پاسخ احتمالی رژیم اسراییل به عملیات «ایران علیه اراضی اشغالی، محدود و شامل اهدافی در خارج از ایران باشد. در همین راستا ان بی سی با انتشار گزارشی مدعی شد که ایالات متحده براساس ارزیابی مکالمات مقامات این کشور و رژیم اسراییل پیش از عملیات ایران، انتظار دارد که پاسخ احتمالی و ادعایی تل آویو محدود باشد. ان بی سی در این گزارش ادعایی به نقل از چهار مقام امریکایی مدعی شده که مقامات این کشور انتظار دارند که گستره پاسخ اسراییل به عملیات روز شنبه ایران به اهدافی در اراضی اشغالی، محدود و احتمالا شامل حمله ادعایی علیه نیروهای نظامی و «اعضای محور مقاومت حامی تهران» در خارج از ایران باشد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در پاسخ به حمله تروریستی اسراییل به کنسولگری مان در دمشق قبل از ساعت 3 بامداد یکشنبه، 300 پهپاد و موشک های بالستیک را به آسمان سرزمین های اشغالی پرتاب کرد. بخشی از موشک ها از این سپر دفاعی عبور کرده و به اهداف مورد نظر برخورد کردند. هدف موشک های سپاه، پایگاه های ارتش رژیم اسراییل در نقب در جنوب سرزمین های اشغالی بود.ایران از پاسخ موشکی و پهپادی مشروع و قانونی خود در اسراییل اهداف متعددی را دنبال می کرد که از جمله آنها - و شاید یکی از مهم ترین شان - ضربه به پایگاه هوایی نواتیم در جنوب سرزمین های اشغالی بود. پایگاهی در منطقه صحرای نقب و در نزدیکی شهر بئر السبع که با برخورداری از یک باند پرواز 3400 متری، آشیانه و پایگاه اصلی جنگنده های 35 - F رژیم اسراییل است. در ادامه گزارش ادعایی ان بی سی آمده است: مقامات امریکایی می گویند با آمادگی اسراییل برای پاسخ به حمله احتمالی ایران، مقامات اسراییلی درباره گزینه هایی که برای پاسخ احتمالی در نظر داشتند، به مقامات امریکایی توضیحاتی ارائه کرده اند. این گروه ادعا می کنند که درباره تصمیم نهایی رژیم اسراییل و چگونگی آن توضیحی به آنها داده نشده و ممکن است گزینه ها پس از حمله شامگاه شنبه ایران تغییر یافته باشند. آنها همچنین ادعا کردند که مشخص نیست پاسخ این رژیم چه زمانی خواهد بود اما هر لحظه ممکن است اتفاق بیفتد.در همین راستا سه مقام امریکایی مدعی شدند که گزینه ها ممکن است شامل حملاتی ادعایی در داخل سوریه باشد. این مقامات ادعا کردند که انتظار ندارند که پاسخ رژیم اسراییل هدف قرار دادن مقامات ارشد ایرانی باشد، بلکه در عوض، هدف قرار دادن محموله ها یا انبارهای تجهیزاتی ایران در منطقه خواهد بود.

مقامات امریکایی مدعی شدند که واشنگتن قصد مشارکت در این پاسخ نظامی احتمالی را ندارد. آنها انتظار دارند که رژیم اسراییل اطلاعات مربوط به اقداماتی را که انجام خواهد داد، از پیش با واشنگتن در میان بگذارد، به ویژه اگر برای امریکایی ها در منطقه پیامدهایی منفی به همراه داشته باشد.

با این همه، سی ان ان در تازه ترین گزارش خود مدعی است، اسراییل هنوز در مورد نحوه پاسخ ادعایی به حمله ایران که شامل شلیک بیش از 300 پرتابه به سرزمین های اشغالی در اولین رویارویی مستقیم نظامی بین تهران و تل آویو بوده، به نتیجه نرسیده است. به ادعای تحلیلگران، در شرایط کنونی اسراییل می بایست میان پاسخ ادعایی خود و فشارهای تحمیلی جهت تغییر رویکردش تعادلی را تعریف کند. به ادعای سی ان ان، بنیامین نتانیاهو اکنون باید درخواست ائتلاف راست گرای خود را برای واکنش شدید در برابر خطر انزوای بین المللی بیشتر اسراییل از طریق گسترش جنگ بدون حمایت بین المللی ارزیابی کند. همزمان دو مقام اسراییلی آگاه به مذاکرات در گفت وگو با سی ان ان مدعی شدند، علی رغم فشارهای متحدان برای عدم تشدید تنش، کابینه جنگ اسراییل اکنون در حال بحث در مورد زمان و دامنه واکنش است. تحلیلگران مدعی اند که اسراییل گزینه های کمی دارد و هر یک از این گزینه ها بهایی دارد، به ویژه که در حال حاضر این بازیگر درگیر جنگ شش ماهه با حماس در نوار غزه است و همزمان اعضای محور مقاومت مواضعش را هدف قرار می دهند. راز زیمت، کارشناس مسائل سیاسی فعال در موسسه مطالعات امنیت ملی (INSS) در تل آویو مدعی است: «ما قطعا در مرحله جدید و در عین حال بسیار خطرناکی از رویارویی اسراییل و ایران قرار داریم. به ادعای او، ایران تلاش کرده تا قوانین بازی با اسراییل را تغییر دهد... ممکن است در آینده منتظر حملات ادعایی مستقیم بیشتری باشیم.»

شکاف هایی که عریان شد

به ادعای تحلیلگران، پاسخ نظامی ایران به حمله تروریستی رژیم اسراییل، رویارویی در سایه میان ایران و رژیم اسراییل را به رویارویی مستقیم تبدیل کرد و این نگرانی را ایجاد کرد که پارادایم قدیمی تهران و تل آویو مبنی بر تبادل ضربات دقیق کنترل شده، به گسترش تنش بدل شود. با این حال آنگونه که رسانه های غربی ادعا کرده اند، هنوز کابینه جنگی اسراییل نتوانسته در باب گزینه ادعایی در باب پاسخ به ایران به اجماع نظر دست یابد.

در این میان و آن گونه که نیویورک تایمز و سی ان ان مدعی شده اند، برخی از سیاستمداران افراطی رژیم اسراییل، که از عدم پاسخ فوری کابینه ناامید شده اند، مدعی اند که اسراییل باید با قدرت -و به زودی- پاسخ دهد، در غیر این صورت «خطر از دست دادن قدرت بازدارندگی اش» تهدید می شود. دیگر مقامات استدلال کرده اند که اسراییل باید پیش از پاسخ دادن ادعایی به ایران صبر اختیار کرده و بر حمایت ادعایی که از متحدان و بازیگران منطقه ای دریافت کرده است، سرمایه گذاری کند، گروهی از تحلیلگران مدعی اند که اسراییل این توان را دارد تا در شرایط کنونی ائتلافی را علیه ایران تعریف کند.

با این حال، سی ان ان و نیویورک تایمز نوشته اند که هرگونه اقدام نظامی ادعایی اسراییل می تواند خشم بایدن را در پی داشته باشد که اسراییل را برای تنش زدایی تحت فشار قرار داده است و در صورت رویارویی بزرگ تر، اسراییل به حمایت نظامی این کشور نیاز مبرم دارد. اسراییل قبلا به دلیل طولانی کردن جنگ در غزه انتقاد بایدن را به جان خریده است. بنیامین نتانیاهو اکنون باید هزینه ماجراجویی اش به همراه نارضایتی بیشتر بایدن و هزینه های بالقوه -انسانی و مالی- ناشی از جنگ همزمان در دو یا چند جبهه را بسنجد. به طور کلی، گام های بعدی در رویارویی ایران و اسراییل مشخص نیست. به گفته تحلیلگران، ماهیت واکنش اسراییل می تواند احتمال وقوع یک جنگ منطقه ای را افزایش یا کاهش دهد و همزمان روابط اسراییل با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

این احتمال ادعایی نیز وجود دارد که اسراییل و ایران، (همان گونه که مقامات رسمی کشورمان بر آن تاکید داشته اند) از گسترش تنش در منطقه اجتناب کرده و به وضعیت دوری از تنش و رویارویی غیر مستقیم برگردند. دانا استرول، که تا همین اواخر یکی از مقامات ارشد پنتاگون و مسوول خاورمیانه بود، مدعی است برای نتیجه گیری در باب این موضوع خیلی زود است. استرول ادعا کرد: «با لحاظ کردن وضعیت امنیتی شکننده اسراییل، سخت است که ببینیم این بازیگر چگونه می تواند این وضعیت را حفظ کند. اما پرسش این است: «پاسخ اسراییل به چه صورت است و چگونه می توان با پاسخ نظامی همچنان از جنگ بزرگ تر در خاورمیانه جلوگیری کرد؟

پاتریک کینگزلی، روزنامه نگار و تحلیلگر امور بین الملل در روزنامه نیویورک تایمز معتقد است که پاسخ موشکی و پهپادی ایران به اهدافی اسراییلی در سرزمین های اشغالی در نوع خود قابل توجه بود. از نظر نظامی، حملات ایران نشان دهنده تمایل تهران برای ارسال پیام مهمی به اسراییل بود و بازتعریف وضعیت بازدارندگی. به ادعای این تحلیلگر این چرخش تاکتیکی به ایران دست برتر را داد تا با به نمایش درآوردن توان و قدرت نظامی اش، پیامی روشن به اسراییل مخابره کند که بیمی از این بازیگر و متحدین قدرتمند این رژیم ندارد. از نظر دیپلماتیک، پاسخ ایران توانست به طور غیر مستقیم به امریکا بفهماند که هزینه ماجراجویی اسراییل در منطقه می تواند بسیار باشد. از سوی دیگر، اقدام شجاعانه ایران باعث شد که موضع این بازیگر در میان مردم منطقه تقویت شود و همگان ایران را همچون قهرمانی در خارومیانه برای رویارویی با صهیونیسم و امپریالیسم تلقی کنند.

سیاست یک بام و دو هوای بایدن

الجزیره همزمان با افزایش گمانه زنی ها درباره تحولات خاورمیانه به واکنش جو بایدن، رییس جمهور امریکا پرداخته و در این باره نوشته، رییس جمهوری ایالات متحده از استاندارد دوگانه ای پیروی می کند. بایدن در واکنش به حمله موشکی و پهپادی بی سابقه ایران از یک طرف بار دیگر بر تعهد حمایت آهنین خود از تل آویو تاکید کرد و در عین حال از کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل نیز خواسته اقدامات بیشتری انجام ندهد که ممکن است منطقه را به جنگ گسترده تری بکشاند. تحلیلگران به الجزیره گفتند که روزهای پیش رو نشان خواهد داد که آیا این دو گزینه با هم سازگار هستند یا اینکه اولویت های اسراییل برای امریکا، خاورمیانه را در آستانه تصاعد تنش قرار خواهد داد.پاسخ 13 تا 14 آوریل ایران برای اسراییل و حامیانش در ایالات متحده جرقه ای بی سابقه بود به ادعای تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی از منظر رهبران مسوول مستقر در واشنگتن پاسخ ایران توجیهی ادعایی برای حمایت نظامی از اسراییل است و در عین حال تمرکز جهان را بر سوءاستفاده های ادعایی انجام شده در غزه در هفت ماه جنگ تضعیف می کند. در پی این حمله، نمایندگی ایران در سازمان ملل اعلام کرد که هیچ برنامه دیگری برای اقدام نظامی علیه اسراییل فعلا در دستور کار نیست و در بیانیه ای متذکر شد که مساله را می توان پایان یافته تلقی کرد. در این بیانیه آمده است: «با این حال، اگر رژیم اسراییل اشتباه دیگری مرتکب شود، پاسخ ایران به طور قابل توجهی شدیدتر خواهد بود.» تهران به امریکا هشدار داد که از درگیری ها دور بماند. به نوبه خود، مقامات ارشد ایالات متحده و اسراییل ساعاتی پس از حمله را با تماس های متعددی سپری کردند و بنا بر گزارش ها، بایدن به نتانیاهو گفته بود که واشنگتن از حمله بعدی اسراییل به ایران حمایت نخواهد کرد.

به گفته برایان فینوکان، مشاور ارشد برنامه ایالات متحده در گروه بحران، از این نظر، پاسخ دولت بایدن «جهان کوچکی از رویکرد کلی آنها از هفتم اکتبر» را نشان می دهد. او گفت که این رویکرد «ایفای هر دو نقش آتش افروز و آتش نشان در اسراییل-فلسطین و خاورمیانه است.» دولت بایدن به حمایت مادی و سیاسی از اسراییل در بحبوحه جنگ غزه ادامه داده است، آن هم در شرایطی که جهان از اسراییل می خواست تا به تجاوزگری اش در سرزمین های اشغالی پایان داده و نسل کشی غیرنظامیان را متوقف کند .