آرشیو دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، شماره ۶۰۳۵
جهان
۴
گزارش

جنوب سوریه؛ جولانگاه نظامی اسراییل یا خط مقدم درگیری های قومی؟

شام در آستانه رویارویی فرقه ای!

حملات هوایی شبانه اسراییل به سوریه موجب کشته شدن دست کم دو غیر نظامی شد؛ این در حالی است که اسراییل مدعی است این حملات را برای حفاظت از اقلیت دروزی در برابر خشونت های دولتی انجام می دهد؛ موضعی که خود جامعه دروزی سوریه آن را رد کرده است. براساس گزارش ها، دست کم هشت نفر نیز در پی حدود 15 حمله هوایی که از بامداد شنبه چندین منطقه از جمله پایتخت سوریه، دمشق، را هدف قرار دادند، زخمی شده اند. ارتش اسراییل روز شنبه تایید کرد که «سایت نظامی، توپخانه ضدهوایی و زیرساخت های موشکی زمین به هوا در سوریه» را هدف قرار داده، اما جزییات یا مدارکی در این باره ارایه نکرد. این حملات یک روز پس از آن انجام شد که اسراییل حمله ای را در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری سوریه انجام داد و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل، مدعی شد که اجازه نخواهد داد نیروهای سوری در جنوب دمشق مستقر شوند. او همچنین مدعی شد که اسراییل هیچ تهدیدی علیه جامعه دروزی را تحمل نخواهد کرد.

فرصت سازی اسراییل

به گزارش خبرنگار الجزیره مستقر در سوریه، درگیری های این هفته میان نیروهای طرفدار دولت و نظامیان دروزی در سوریه، بیش از 100 کشته برجای گذاشته است. عمران خان، خبرنگار الجزیره که از حومه دمشق، منطقه جرمانا، جایی که درگیری هایی میان نیروهای دولتی و جنگجویان دروزی روی داده، گزارش می دهد، گفت روز شنبه آرامشی ناپایدار در منطقه برقرار بود. با این حال خیلی ها کاملا در هراس بودند. نظامیان دروزی روز سه شنبه از چندین جهت به منطقه حمله کردند، اما نیروهای امنیتی آنها را به عقب راندند و پس از آن برای دست کم دو روز مقررات منع رفت وآمد بر منطقه جرمانا برقرار بود. به گفته این خبرنگار میدانی، در این مدت هیاتی از جامعه دروزی وارد منطقه شد تا به مردم اطمینان دهد که امنیت بازخواهد گشت. در ادامه، او گزارش داد که نیروهای دولتی سوریه در دمشق و استان سویدا (که مرکز اصلی جامعه دروزی در جنوب کشور است) با رهبران دروزی توافق کرده اند تا امنیت را افزایش دهند و برخی سلاح های سنگین را از جنگجویان تحویل بگیرند. عمران خان در این باره به شبکه خبری خود گفت: «براساس این توافق، نیرویی محلی به جای وزارت دفاع مسوول تامین امنیت در اینجا و در سویدا خواهد بود، اما به گفته منابع محلی جنگجویان مسلح عناصری خودسر از نیروهایی هستند که با دولت بشار اسد می جنگیدند. این موضوع نگرانی جدی ایجاد کرده، چون بسیاری از مردم سوریه احساس می کنند برخی گروه ها در تلاش اند با دامن زدن به تنش های فرقه ای، کشور را بی ثبات کنند. عمران خان همچنین افزود که ادعای اسراییل مبنی بر حفاظت از دروزی ها، اعتماد سوری ها را جلب نکرده و به تردیدها دامن زده است. با این همه به ادعای منابع محلی، دروزی ها می گویند می توانند مساله را در داخل حل و فصل کنند و نیازی به دخالت اسراییل نیست. آنها همچنین به برخوردهای تبعیض آمیز با دروزی ها در خود اسراییل اشاره می کنند، ازجمله تخریب خانه ها و جوامع شان برای احداث شهرک های غیرقانونی. حس غالب این است که نخست وزیر اسراییل از این موضوع برای تحت فشار گذاشتن رییس جمهور سوریه، احمد الشرع و حمله به اهداف داخل سوریه استفاده می کند. روز شنبه، گیر پدرسن، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه، اعلام کرد «به شدت نقض مستمر و فزاینده حاکمیت سوریه از سوی اسراییل، از جمله حملات هوایی متعدد به دمشق و دیگر شهرها» را محکوم می کند. با وجود محکومیت های بین المللی، ارتش اسراییل که همچنان بخش هایی از سوریه ازجمله بلندی های جولان را در اشغال دارد، حملاتش را در سراسر کشور تا شهر الصور الکبری در استان سویدا ادامه داده است. عمار الحریری، یکی از فرماندهان نیروهای امنیتی سوریه، گفت: «باوجود چالش ها، تهدیدهای خارجی و هواپیماهای اسراییلی، ما حضور داریم و هیچ چیز نمی تواند مانع محافظت از مردم مان یا انجام وظیفه مان در قبال آنان شود.» سلمان علیوی، یکی از ساکنان این شهر نیز گفت مردم پس از شنیدن توافق میان دولت و رهبران دروزی احساس آرامش کردند.

آغاز نبرد فرقه ای در شام؟

همزمان نشریه وال استریت ژورنال به نقل از خبرنگار خود که در شام مستقر است به حال و هوای سوریه در این روزها اشاره کرده و در این باره نوشت: روز جمعه ای که گذشت در حالی که صدای آژیرها به صدا درآمده بود، یک خودروی شاسی بلند سیاه رنگ در خیابان های شهر اشرفیه صحنا می تاخت و یک کامیون پر از افراد مسلح دنبالش حرکت می کرد. نیروهای دولتی کنترل شهر را از گروه های مسلح پس گرفته بودند؛ گروه هایی که طی دو روز، شهر را به میدان نبردی فرقه ای تبدیل کرده و ده ها نفر را کشته بودند؛ رخدادی که ناتوانی رهبران جدید سوریه در حفظ امنیت را برای همگان آشکار کرد. حالا، نمایندگان دولت آمده بودند تا به شهری که همچنان با تردید به آنها می نگرد، وعده صلح بدهند. در تالار مذهبی بزرگی که طنین صدا در آن می پیچید، دو مقام دولتی با لباس رسمی شانه به شانه رهبران مذهبی دروزی -با ریش های سفید و کلاه های سنتی سفید و قرمزشان- نشسته و از وحدت سخن می گفتند. جمیل مداور، عالی ترین مقام منطقه، گفت: «ما همه در یک کشتی هستیم. اگر خدای ناکرده این کشتی غرق شود، همه مان غرق خواهیم شد.» به نوشته این نشریه این سخنان تازگی نداشت، اما این بار با اقداماتی همراه شده بود. نظامیان دروزی سوریه که بخش استراتژیکی از جنوب سوریه نزدیک مرز اسراییل را کنترل می کنند، تاکنون از پیوستن به ارتش ملی تحت رهبری دولت جدید شام خودداری کرده بودند، زیرا نگران بودند که این اقدام، جان جامعه شان را به خطر بیندازد. اما با بالا گرفتن خونریزی در این هفته، رهبران محلی دروزی در اشرفیه صحنا راه دیگری را برگزیدند. در ازای امتیازاتی از سوی دولت -از جمله وعده تحقیق درباره نقض های صورت گرفته در جریان درگیری ها- آنها پذیرفتند که سلاح های خود را تحویل دهند و برخی از نیروهایشان را در ارتش ادغام کنند. این همان چیزی بود که دولت ماه ها منتظر شنیدنش بود، اما بسیاری از اقلیت های دینی و قومی سوریه همچنان نسبت به رهبران جدید، بدبین هستند، به ویژه با توجه به موج های مکرر خشونت علیه اقلیت ها، ازجمله دروزیان. این هفته، یک فایل صوتی جعلی که ادعا می شود یکی از روحانیان دروزی در جریانش به مقدسات توهین کرده، افراط گرایان سنی را به حمله علیه دروزیان -ازجمله در اشرفیه صحنا یا در جنوب دمشق- واداشت طبق گزارش «دیده بان حقوق بشر سوریه» مستقر در بریتانیا، در این حملات دست کم 101 نفر، از جمله نیروهای دولتی، جنگجویان دروزی و غیرنظامیان کشته شدند. در اشرفیه صحنا یا، شهری که فرقه های مختلف برای مدت طولانی در آن همزیستی داشتند، خمپاره ها و گلوله ها به ساختمان ها اصابت کرد. پهپادها از آسمان حمله کردند و ساکنان در خانه ها پناه گرفتند، در حالی که نظامیان دروزی محلی با نیروهای دولتی و افراط گرایان می جنگیدند. ائتلاف شورشیانی که دولت اسد را سرنگون کرد، شامل برخی گروه های افراطی است که همچنان خارج از کنترل مرکزی هستند و دولت جدید سوریه نیز در مهار آنها ناتوان است. به باور ناظران حوادث این چند روز برای بسیاری از سوری ها فراموش نشده، بلکه بسان زخم بازی است که هر آن می تواند زمینه را برای تشدید تنش هموار سازد.