وزارت علوم در دولت سیزدهم 30 اقدام تحولی در بخش های مختلف علمی، پژوهشی، آموزشی، اداری، مالی و فرهنگی انجام داده است.

این 30 اقدام در کتابی با عنوان «راه نشان» وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گردآوری شده است. پذیرش مسئولیت وزارت عتف در دولت شهید دکتر رئیسی با استمرار همه گیری ویروس کرونا و آموزش غیر حضوری در دانشگاه ها همزمان شد با تهیه و تزریق واکسن، کرونا مقرر شد که آموزش در دانشگاه ها به صورت حضوری انجام شود در طی دو سال و نیمی که آموزش غیرحضوری بود خیلی از زیر ساخت های رفاهی آسیب دیده بود و در دانشگاه های در حال توسعه، خوابگاه های خودگردان و خصوصی نیز تغییر کاربری داده بودند در نتیجه آموزش حضوری با محدودیت هایی مواجه بود که با تلاش های شبانه روزی مجددا آموزش حضوری آغاز و نهادینه شد.

بنا به نیاز کشور به تولید و فناوری و لزوم خلق ثروت و قدرت از دانش که موضوع فناوری در وزارت عتف مورد توجه جدی قرار گرفت در بدو ورود وزیر علوم جدید در دولت شهید رئیسی، تاسیس این معاونت با چابک سازی دیگر بخش ها در وزارت عتف مدنظر قرار گرفت و در شش ماهه اول دولت شهید خدمت، دکتر رئیسی، مصوب و عملیاتی شد با تاسیس این معاونت پارک های علم و فناوری و مراکز رشد دارای مدیریت واحد شدند که نتیجه آن هماهنگی بیشتر و استفاده حداکثری از ظرفیت قانون جهش تولید دانش بنیان شد همه امور مربوط به فناوری های سخت و نرم به این معاونت ارجاع داده شد.

یکی از نیازهای اساسی شورای عالی، علوم تحقیقات و فناوری وجود یک بازوی مالی برای حمایت از اجرای مصوبات شورای عتف بود با پیگیری های مجدانه دولت شهید خدمت دکتر رئیسی اساسنامه صندوق شورای عتف در جلسه 890 مورخ 16/8/1402 شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و در 12 آذرماه سال 1402 توسط شهید جمهور توشیح و برای اجرا ابلاغ شد.

این صندوق با هدف تجمیع و مدیریت منابع مالی حوزه پژوهش و فناوری در راستای توجه به اولیت ها و اولویت های علم و فناوری کشور مندرج در اسناد بالادستی تقویت مرجعیت و سرآمدی علمی جمهوری اسلامی ایران تامین مالی اجرای طرح ها و پروژه های کلان ملی جریان ساز و تحول آفرین در حوزه علوم تحقیقات و فناوری و تامین مالی در راستای هم افزایی بین دستگاه های اجرائی و موسسات به منظور رفع نیازهای، علمی تحقیقاتی و فناوری تاسیس شده است.

در راستای تحقیقات نیاز محور سامانه نظام ایده ها و نیازها (نان) در ذیل موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) تاسیس شد. براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و برنامه هفتم پیشرفت کشور تمامی صنایع، خصوصی دولتی و دستگاه های اجرائی مکلف هستند که نیازها و مسئله های تحقیقاتی خویش را در این سامانه ثبت کنند. به عبارت دیگر سامانه نان به عنوان هم رسان ایده ها و نیاز یا عرضه و تقاضا عمل می کند.

از آنجا که امکان دسترسی به مشاوران و متخصصان برای صنایع مختلف اعم از خصوصی و دولتی نهادها و دستگاه های اجرائی ضروری است سامانه درگاه آشنایی با نخبگان و آینده سازان (دانا) طراحی و عملیاتی شد این سامانه برای همه افرادی که بروندادهای علمی و فنی دارند یک صفحه خانگی تشکیل داده و امکان دسترسی به آنها را مقدور می سازد. در راستای جذب نخبگان مورد تایید بنیاد ملی نخبگان که دارای مدرک دکتری هستند آیین نامه جذب دانش آموختگان برتر برگزیده بنیاد ملی نخبگان، طراحی تدوین و در شورای عالی انقلاب فرهنگی اجرائی شد بر اساس این آیین نامه نخبگان به سه روش مختلف می توانند به عنوان هیئت علمی جذب موسسات آموزشی و پژوهشی در کشور شوند.

از طریق رایزنی با صنایع مختلف خصوصی و دولتی و اتاق بازرگانی بورس صنعت طراحی تدوین تصویب و عملیاتی شد اعلام نیاز شامل نوع ، رشته رتبه مورد نظر و شرایط لازم توسط، صنایع نهادها و همه دستگاه های اجرائی که متقاضی بورس، بودند در دفترچه کنکور ثبت شده و پذیرش انجام می شود.

طراحی، تدوین و تصویب انواع مختلف، بورس برای تامین اعضای هیئت علمی از نخبگان در رشته های اولویت دار، از دیگر اقدامات در این بخش بود. همچنین مجوزهای لازم برای جایگزینی خدمت مقدس سربازی به صورت امریه پسادکتری اخذ شد. سامانه جریان اقتصادی نوین (جان) در موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) هم با مدیریت سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران تاسیس شد.

طرح های تور، فناوری دستیار، فناوری امریه فناوری و پسادکتری فناوری اجرائی و عملیاتی شد. این طرح ها منجر به رونق فعالیت های کارشناسی هسته های فناوری و شرکت های دانش بنیان شده است. بسترسازی لازم برای تردد و تعامل دانشجویان انجمن های علمی دانشجویی به داخل هسته های فناور و شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک های علم و فناوری انجام شد.

سامانه صنعت دارایی های فکری هدفمند و ارزش مدار برای نمایه و نمایانی ثبت اختراعات و راز نوشته های ملی و بین المللی تاسیس شد، این سامانه به عنوان هم رسان برای افراد ذی فن با صنایع عمل خواهد کرد و برای ثبت اختراعات و راز نوشته ها، مشتری و خریدار معرفی خواهد کرد.

در راستای ایجاد انگیزه برای تلاش حداکثری منابع انسانی و افزایش بهره وری دستورالعمل های اعطاء شصت (60) پایه تشویقی برای اعضای هیئت علمی و یاوران علمی (کارکنان) طراحی، تدوین و در مراجع ذی صلاح تصویب و اجرا شد تشویقی اعضای هیئت علمی در آیین نامه تکلیفی قانون جهش تولید دانش بنیان قرار گرفت و تبدیل به قانون مجلس شورای اسلامی شد.

دستورالعمل انتخاب دانشجویان سرآمد طراحی، تدوین تصویب و اجرا شد. آموزش مهارت محور و دانشگاه ملی مهارتیکی از انتقاداتی که به فرآیند آموزش در آموزش عالی کشور می شود نظری بودن آموزش های دانشگاهی است، به همین دلیل مهارت محور کردن آموزش های دانشگاهی یکی از برنامه های این دوره از وزارت بود. بر اساس این حکم وزارت عتف با همکاری وزارت بهداشت مکلف شدند آیین نامه مهارت محور کردن آموزش را تهیه کنند و به تصویب هیئت دولت برسانند.

طرح ملی آموزش برای اشتغال دانش آموختگان(آباد) تدوین شد که در خرداد ماه سال 1403 در جلسه هیئت وزیران به تصویب رسید در این طرح زمینه لازم برای همگام سازی آموزش ها با تحولات صنایع از طریق ایجاد فرصت حضور دانش آموختگان دانشگاه ها در عرصه های واقعی اشتغال فراهم شده است. در این دوره تلاش شد با طراحی برنامه های جدید و توسعه برنامه های موجود سطح اشتغال پذیری در آموزش عالی منطبق با تحولات روز ارتقا یابد.

احداث استودیوی مدرن وزارت عتف استودیوی مدرن وزارت عتف کشور و ارائه خدمات به مردم خویش تلاش تاسیس شد تا اقدامات تحولی در صف و ستاد وزارت توسط مسوول مربوطه با استفاده از فیلم های کوتاه اطلاع رسانی شود ضمنا از ظرفیت این استودیو برای پخش برنامه های وزارت عتف توسط صدا و سیما نیز استفاده خواهد شد.

اعتراضات دانشجویی پاییز 1401 نیز بخشی از وقت و انرژی مدیریت وزارت عتف را به خود اختصاص داد، به نحو مطلوب مدیریت شد. از بدو پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا آغاز فعالیت دولت مردمی سیزدهم، تعداد 101 نشریه وزارت علوم تحقیقات و فناوری در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه شده بود. در حالی که از ابتدای دولت مردمی سیزدهم حدود سه سال تعداد 72 نشریه به تعداد فوق اضافه شد و مجموعا 173 نشریه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه شده است. تعداد نشریات نمایه شده در پایگاه نشریات با دسترسی آزاد (دوآج) به 890 نشریه رسیده است که تا قبل از دولت شهید دکتر رئیسی تعداد 100 نشریه در پایگاه دوآج نمایه شده بود. از این بین 440 نشریه فارسی زبان موفق به اخذ نمایه شده اند و رتبه ایران از 9 به 6 در دنیا ارتقا یافته است.

زبان فارسی نیز بین 89 زبان علمی دنیا از رتبه 11 به 9 ارتقاء یافته است. به اعضای هیئت علمی جدیدالاستخدام در پنج سال گذشته استادان ممتاز دانشمندان یک درصد و دو درصد بین المللی در سال 1402 پژوهانه ویژه پرداخت شد. ایجاد و تدوین 15 رشته ویژه بانوان ابلاغ شد. برای نخستین بار ردیف اعتباری یک و نیم همت برای امور فرهنگی دانشگاه ها درقانون بودجه سال 1403 در نظر گرفته شد. در قانون بودجه سال های 1402 و 1403 ردیف اعتباری پانصد میلیارد تومانی برای احداث خوابگاه های متاهلی در نظر گرفته شد. ردیف اعتباری یکصد میلیارد تومانی در قانون بودجه سال 1403 برای حمایت از دانشمندان یک درصد ملی و بین المللی در نظر گرفته شد. ردیف اعتباری دویست میلیارد تومانی در قانون بودجه سال 1403 برای حمایت از دانشگاه های برتر در نظر گرفته شد. ردیف اعتباری دویست میلیارد تومانی برای حمایت از فناوری در قانون بودجه سال 1403 در نظر گرفته شد. طرح سرمد سراهای مهارت آموزی دانشجویان برای غنی سازی اوقات فراغت دانشجویان در فضاهای خوابگاهی از طریق مهارت افزایی اجرائی شد.

طرح تعالی منش استادی(مهارت های ناب شاگرد پروری) برای ارتقای دانش و مهارت شاگردپروری و جانشین پروری برای امتداد اجرائی شد. سامانه فعالیت های فرهنگی (فرنما- فرهنگ نما) نیز در بخش فرهنگی افتتاح شد. طرح روشنا برای هم اندیشی فناورانه دبیران اتحادیه ها و انجمن های علمی دانشجویی کشور و معرفی انجمن های علمی و دانشجویی کانون های فرهنگی و هسته های اجرا شد. پرداخت هزینه غذای تمام دانشجویان نیازمند، پرداخت وام برای تمام دانشجویان متقاضی واجد شرایط، پنج برابر کردن وام ودیعه مسکن هم در دولت سیزدهم اجرائی شد.

بورس صنعت و مشاغل و ایجاد شغل برای جوانان تحصیل کرده، اجرائی سازی بورس خارج از کشور برای رشته های هنر در راستای تامین اعضای هیئت علمی از دیگر عملکرد وزارت علوم دولت سیزدهم بوده است. با شروع دولت سیزدهم موضوع تحول دیجیتال و حرکت به سمت آموزش عالی هوشمند و توسعه سامانه ها و سکوهای هوشمند از اولویت های کاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت توسعه خدمات الکترونیکی و سکوهای هوشمند خدمات نیازمند ارتقای زیرساخت ها به منظور حصول اطمینان از پایداری در دسترس و امن بودن سامانه ها و سرویس های ارائه شده است. در همین راستا از دی ماه 1400 تاکنون پروژه ها و اقدامات ماندگاری در راستای توسعه زیر ساخت و تجهیزات مرکز داده در کنار اعمال برخی سیاست ها و افزایش سطح دانش سازمانی در حوزه امنیت فناوری اطلاعات انجام شده است.