dr. m. r. ekhtesasi
-
با استفاده از پروژههای آبخیزداری، سیلابهای فصلی در اراضی مستعد نگه داشته تا به درون سفرههای آب زیرزمینی نفوذ کند اما این امر موجب اثرگذاریهای مختلفی بر ویژگیهای دانهبندی، نفوذپذیری و آب زیرزمینی و پوشش گیاهی میشود. به منظور اندازهگیری تغییرات خاک در پروژههای آبخیز حوزه آبخیز ندوشن در استان یزد، سه بند به عنوان سایتهای آزمایش انتخاب گردید. در هر کدام از بندها هفت آزمایش نفوذپذیری با استوانه مضاعف در درون بند و سه آزمایش در عرصه شاهد انجام گردید و در کنار هر کدام از آزمایشات، یک نمونه خاک از 5/0 متر سطحی جمعآوری شده، آزمایش دانهبندی انجام شد. همچنین با استفاده از آزمونهای ناپارامتری منویتنی و کلموگروف-اسمیرنوف معنیداری تفاوت نفوذپذیری بررسی شد. نتایج نشان میدهد نفوذپذیری در صدرآباد، ندوشن و علویه در عرصه شاهد 92/4، 52/3 و 89/5 سانتیمتر در ساعت بوده که پس از چند دوره آبگیری به ترتیب حدود 94، 89، 92 درصد کاهش یافته و به 28/0، 37/0 و 47/0 رسیده است. همچنین قطرمیانه ذرات نیز حدود 90 درصد کاهش داشته است. نتایج آزمونها نیز برای مقایسه میزان نفوذپذیری بندها نسبت به عرصه شاهد نشان داد، نفوذپذیری در سطح 95 درصد کاهش معنیداری یافته است.
کلید واژگان: آبخیزداری، پروژه، رسوبگذاری، دانه بندی، نفوذ، ندوشنSeasonal floodwater has been kept in the lands by using watershed projects so that it penetrates into underground beds, but this case causes different influences on graining, permeability, underground water and vegetation. Three sections were chosen as experiment sites to measure soil changes of watershed projects in Nodoushan watershed area of Yazd province. Seven permeability experiments with double cylinder inside every section and three experiments in the control group were performed. Along with each of these experiments, one sample was collected from 0.5 meter of the surface soil and graining experiment was performed on it. The significance of permeability was investigated by the use of non-parametric Mann-Whitney test and Kolmogorov–Smirnov test. The results show that permeability in Sadrabad, Nodoushan and Alaviyeh in control group were 4.92, 3.52 and 5.89 cm/ hr, respectively. After some periods of dewatering they were reduced 94 percent, 89 percent and 92 percent, respectively. And finally reached to 0.28, 0.37 and 0.47, respectively. Also, the average diameter of the particles decreased about 90 percent. The results of experiments showed that the decrease of permeability was significant in the level of 95 percent.
Keywords: Sedimentation, Graining, Watershed project, Nodoushan -
الگوی شبکه های زهکشی جزء شاخص ترین چشم اندازهای سطح زمین محسوب می شوند که اساس بسیاری از مدل های هیدرولوژیکی و ژیومورفولوژیکی است. با توجه به خصوصیات ژیومورفولوژیکی منطقه، هر کدام از شبکه های زهکشی ویژگی های فراکتالی از خود نشان می دهند که به صورت کد یا عدد بدون بعد نشان داده می شود. در واقع، هندسه فراکتال زبان ریاضی است که به صورت، ابزاری کمی برای بررسی ژیومورفولوژی شبکه های زهکشی و مدل سازی بسیاری از پدیده های پیچیده طبیعی مورد استفاه قرار می گیرد. ابعاد فراکتالی شبکه زهکشی در حوزه های آبخیز، معرف میزان تشابه ژیومورفولوژیکی در بین آن ها است. در تحقیق حاضر، ابعاد فراکتالی شبکه زهکشی حوزه آبخیز دشت یزد- اردکان با استفاده از تعدادی از شاخص های مورفومتریک مورد بررسی قرار گرفت. همبستگی بین شاخص های مورفومتری و بعد فراکتال شبکه زهکشی محاسبه گردید. مقادیر عددی بعد فراکتال برای سه سازند زمین شناسی منطقه مورد مطالعه به دست آمد که میانگین بعد فراکتال 1/149 نشان دهنده ی سازند آهک تفت، میانگین بعد فراکتال 1/161، بیان گر سازند گرانیت و مقدار 1/207 نشان دهنده سازند کهر است. بیشترین مقدار عددی بعد فراکتال در سازند کهر (1/279) و کمترین آن در سازند تفت (1/046) محاسبه شد. نتایج آزمون تجزیه واریانس یک طرفه نشان داد بین میانگین بعد فراکتال سه سازند زمین شناسی با اطمینان 0/99 اختلاف معنی دار وجود دارد. نتایج روابط معنی داری بین ابعاد فراکتال شبکه زهکشی و شاخص های مورفومتریک نشان می دهد. بالاترین ضریب همبستگی متعلق به روابط رگرسیونی بین تراکم شبکه زهکشی و بعد فراکتال است ( در سطح 0/99). در پایان می توان نتیجه گیری نمود که بعد فراکتال، شاخص نسبتا دقیق در ارایه خصوصیات مورفومتریک و ژیومورفولوژیک شبکه های زهکشی است که جزییات شکل و پیچیدگی های موجود در شبکه زهکشی را به صورت یک شاخص بدون بعد نشان می دهد.
کلید واژگان: بعد فراکتال، شبکهزهکشی، شاخص مورفومتریک، مناطق خشکThe drainage networks as the most prominent landscapes on earth are basis of many hydrological and geomorphological models. Due to the geomorphological properties of the region, the drainage network shows its own fractal properties that are saved as code in it. In fact, drainage networks are fractal phenomena with fractal behavior. Fractal dimension is a parameter used to indicate the complexity of data. The analysis of fractal dimensions of drainage networks and their morphometric properties facilitate the perdition of their behavior in the future. This paper focuses on the relationship between fractal dimensions of drainage networks and their morphometric properties of drainage networks in Yazd- Ardakan basin. Therefore, through an analysis of fractal dimension of drainage networks and its comparison with morphometric properties, the fractal behavior of these drainage networks are investigated. Results showed Pck and Ktl formations indicate highest and lowest fractal dimension respectively. The results indicated a significant relationship between fractal dimensions of drainage networks and morphometric properties. In this research, a positive relationship was observed between morphometric parameters and fractal dimension, so that the greatest correlation coefficient was found between the fractal dimension and the drainage density (0.99).
Keywords: Fractal Dimension, Drainag network, Morphometric properties, Yazd-Ardakan Basin -
سابقه و هدفشناسایی مناطق شور و تهیه نقشه های رقومی میزان شوری خاک ها، گامی موثر در مدیریت صحیح اراضی شور به شمار می رود. از آنجا که بخش وسیعی از کشور ما را اراضی شور تشکیل می دهد، اهمیت این موضوع بشدت احساس می شود. شوری خاک یکی از مراحل تخریب زمین بوده که منجر به کاهش بهره وری نهایی در خاک می شود. شوری خاک می تواند ناشی از فرایندهای طبیعی یا اعمال انسانی باشد اما در هر صورت یکی از مخاطرات جدی محیط می باشد. لذا تهیه نقشه شوری خاک باعث ارتقاء سطح مدیریت شده و در فرایند تصمیم گیری برای برنامه ریزی توسعه پایدار مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه تهیه نقشه های شوری خاک به کمک تصاویر ماهواره ای و تکنیک های سنجش از دور براحتی امکان پذیر است و تحقیقات زیادی جهت پایش شوری خاک به کمک تصاویر ماهواره ای در اکثر نقاط جهان انجام شده است. با توجه به مشکلات تولید نقشه های شوری خاک از داده های ماهواره ای در این تحقیق دو رویکرد مدل سازی و طبقه بندی در تولید نقشه های خاک ارزیابی شده اند. هدف از تحقیق حاضر نیز ارزیابی روش مدل سازی و طبقه بندی های نظارت شده به منظور تهیه نقشه شوری خاک با استفاده از تلفیق تصاویر ASTER و ETM (که کمتر مورد توجه قرار گرفته است) در شرق دشت سمنان می-باشد.مواد و روش هابه منظور انجام تحقیق حاضر ابتدا، پس از تعیین موقعیت منطقه، با تشکیل یک شبکه بر روی تصویر منطقه، موقعیت نقاط نمونه برداری مشخص گردید. در مرحله بعد با انجام پیمایش های صحرایی، نمونه-برداری انجام و سپس مقدار EC اندازه گیری شدند. سپس با اعمال پیش پردازش داده های ماهواره ای و همچنین تکنیک های پردازش تصویر از قبیل آنالیز مولفه های اصلی، ادغام باندهای چند طیفی ASTER با باند پانکروماتیک ETM+، تبدیل تسلدکپ، فیلترینگ، ایجاد شاخص های شوری، نسبت گیری طیفی و همچنین با استفاده از روش های طبقه بندی نظارت شده، نقشه شوری خاک منطقه تهیه گردید.یافته هانتایج تحقیق نشان داد که نقشه شوری تهیه شده به روش مدل سازی با باند 8 تصاویر ASTER، مولفه حاصل از ادغام باند پانکروماتیک +ETMبا باند5 ASTER و مولفه حاصل از شاخص شوری (Salinity2) ارتباط معنادار دارد و نتایج حاصل از اعتبارسنجی مدل با مقادیر MAE، RMSE و R به ترتیب معادل 163، 165 و 81/0 بدست آمد که دلالت بر مناسب بودن مقادیر تخمینی این مدل دارد. صحت نقشه شوری تهیه شده به روش های طبقه بندی نظارت شده نیز به ترتیب برای روش حداکثر احتمال 84% و برای روش حداقل فاصله از میانگین 74% برآورد گردید که حاکی از دقت کمتر این روش ها نسبت به نقشه شوری به روش مدل سازی می باشد.نتیجه گیریبا توجه به نتایج بدست آمده در این تحقیق، می توان با تعدیل نمودن شاخص های شوری، شاخص-های جدیدی را جهت تهیه نقشه شوری خاک بدست آورد. همچنین نتایج نشان داد که دخالت باند سه ASTER موجب تشخیص بهتر مولفه شوری خاک شده است و این بخش از طیف الکترومغناطیس شامل (52/0-86/0، 145/2-185/2، 295/2-365/2 میکرومتر) می تواند در تهیه نقشه شوری خاک در مناطق مختلف مفید واقع شود.کلید واژگان: شوری خاک، ASTER، طبقه بندی نظارت شده، مدل سازی، دشت سمنانBackground And ObjectivesIdentifying the saline soils and preparing digital maps of soil salinity, is an effective step in correct management of saline lands. Since vast areas of Iran are covered by saline soils, so these maps are very important. Soil salinity is one of the stages of land degradation that eventually leads to decrease in soil productivity. Soil salinity could be caused by natural processes or human activities. However, soil salinity is a major environmental hazard. So, providing a soil salinity map for these regions, can improve the level of management. Soil salinity maps are prepared by using satellite images as easily as possible. Considering the difficulty of mapping salinity from satellite data, in this study, two approaches for modeling and classification of soil salinity maps were evaluated. The purpose of this study is to evaluate the modeling method and supervised classification of soil salinity mapping using ASTER and ETM images in the East of Semnan plain.Materials And MethodsAfter site selection and spreading a net over the image of area, we determined the location of sampling points. The soil salinity map was prepared After the following steps: measuring EC of soil samples, geometrical and radiometric modification of satellite data, applying some processing such as principal components analysis, fusion of ASTER multispectral bands with ETM panchromatic band, transformation of tasseled cap, filtering, producing the salinity indexes, assessment of spectral, and also using supervised classification method.Resultsthe salinity map was obtained using modeling method from the eighth band of Aster satellite. The results show that the component that is obtained from integration of an ETM panchromatic band and band 5 of ASTER, and a component of salinity index (Salinity2) have a significant relationship. The model validation by the MAE, RMSE and R showed that the selected model has good performance. The accuracy of the salinity map which was produced by Supervised Classification method has been estimated as 84% based on maximum likelihood method and 74% based on minimum distance method. This represents that the accuracy obtained by the above mentioned methods is lower than modeling method for preparing the salinity map.ConclusionAccording to the results of the study, adjusting the salinity indicators resulted in obtaining new indicators for mapping soil salinity. A better diagnosis of soil salinity was resulted from the use of band 3 of Aster image. . So it can be suggested that a part of the electromagnetic spectrum, including (0.52 0.86, 2.145-2.185 and 2.295-2.365 micrometers) can be useful in mapping soil salinity in different areas.Keywords: Soil Salinity, ASTER, Salinity Index, Supervised Classification, Semnan Plain
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.