بررسی رابطه بین بعد فراکتال و ویژگی‌های مورفومتریک شبکه‌ زهکشی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دشت یزد-اردکان)

الگوی شبکه های زهکشی جزء شاخص ترین چشم اندازهای سطح زمین محسوب می شوند که اساس بسیاری از مدل های هیدرولوژیکی و ژیومورفولوژیکی است. با توجه به خصوصیات ژیومورفولوژیکی منطقه، هر کدام از شبکه های زهکشی ویژگی های فراکتالی از خود نشان می دهند که به صورت کد یا عدد بدون بعد نشان داده می شود. در واقع، هندسه فراکتال زبان ریاضی است که به صورت، ابزاری کمی برای بررسی ژیومورفولوژی شبکه های زهکشی و مدل سازی بسیاری از پدیده های پیچیده طبیعی مورد استفاه قرار می گیرد. ابعاد فراکتالی شبکه زهکشی در حوزه های آبخیز، معرف میزان تشابه ژیومورفولوژیکی در بین آن ها است. در تحقیق حاضر، ابعاد فراکتالی شبکه زهکشی حوزه آبخیز دشت یزد- اردکان با استفاده از تعدادی از شاخص های مورفومتریک مورد بررسی قرار گرفت. همبستگی بین شاخص های مورفومتری و بعد فراکتال شبکه زهکشی محاسبه گردید. مقادیر عددی بعد فراکتال برای سه سازند زمین شناسی منطقه مورد مطالعه به دست آمد که میانگین بعد فراکتال 1/149 نشان دهنده ی سازند آهک تفت، میانگین بعد فراکتال 1/161، بیان گر سازند گرانیت و مقدار 1/207 نشان دهنده سازند کهر است. بیشترین مقدار عددی بعد فراکتال در سازند کهر (1/279) و کمترین آن در سازند تفت (1/046) محاسبه شد. نتایج آزمون تجزیه واریانس یک طرفه نشان داد بین میانگین بعد فراکتال سه سازند زمین شناسی با اطمینان 0/99 اختلاف معنی دار وجود دارد. نتایج روابط معنی داری بین ابعاد فراکتال شبکه زهکشی و شاخص های مورفومتریک نشان می دهد. بالاترین ضریب همبستگی متعلق به روابط رگرسیونی بین تراکم شبکه زهکشی و بعد فراکتال است ( در سطح 0/99). در پایان می توان نتیجه گیری نمود که بعد فراکتال، شاخص نسبتا دقیق در ارایه خصوصیات مورفومتریک و ژیومورفولوژیک شبکه های زهکشی است که جزییات شکل و پیچیدگی های موجود در شبکه زهکشی را به صورت یک شاخص بدون بعد نشان می دهد.