unity of intellect
در نشریات گروه فلسفه و کلام-
نظریه‌پردازی در مباحث معرفت‌شناختی و کاوش درباره ادراکات نفس انسانی، در حکمت الهی سهم عمده‌ای را به خود اختصاص داده است. اوج نظریه‌پردازی در حکمت متعالیه در این راستا، به اثبات برهانی آموزه اتحاد عاقل به معقول منتهی گشته است. مضاف بر تبیین جداگانه این آموزه، در آینه اقامه براهین آن هم می‌توان منظور قایلان را مشاهده کرد. حکیم سبزواری با آگاهی ژرف از مبادی هستی‌شناختی و مبانی نفس‌شناختی و سایر عناصر دخیل در تثبیت این آموزه، به اقامه براهین فشرده و متعدد پرداخته است. یکی از این براهین از طریق خلاقیت نفس نسبت به ادراکات و قیام صدوری آنها به نفس است. وی با فربه دیدن عناصر تثبیت‌گر مطلوب در آثار صدرالمتالهین، کافی دیده برهان را به اختصار ارایه کند و شرح مختصری راجع به آن با جملات فشرده‌تر بیان کند. این ایجاز عامل مهم انحراف برخی در فهم مقصود و گام نهادن به میدان معارضه گشته است. بیان برهان و عناصر آن، و بیان گزاره‌هایی که در نقش پشتوانه مستقیم آن است، روایی و استواری این برهان را آشکار ساخته و تعرض را به مصدر آن احاله می‌کند، نیز شبهه ابطال آموزه اتحاد عاقل به معقول را از طریق عدم وجود دلیل بر آن می‌زداید.
کلید واژگان: اتحاد عاقل به معقول، عقل بسیط، قیام صدوری ادراکات به نفسThere has been a big room for theorizing about epistemological issues and studies on human perceptions in divine wisdom. The milestone of this theorizing is the doctrine of unity of intellect and intellectual. Beside to respected arguments, one could see the intention of holders of this doctrine. Hakim E Sabzewari, with all awareness about the epistemological and psychological grounds of it, had tried to advanced a few short arguments for it; one of which is based on self-production of perceptions. For he thought Mulla Sadra put a lot of unnecessary details into the arguments; thus he eliminates what is neglectable. This briefness leads many to deny them. Therefore, restating the details, which are the source that support the argument, proves the validity and authenticity of the argument, and shed a light of the mistakes of deniers.
Keywords: Unity of Intellect, Intellectual, Self-Production of Perceptions Argument, simple intellect -
نفس در فلسفه ی ارسطویی به عنوان قوه ی مدرک شناخته شده و از آنجا که ادراک نوعی استحاله به شمار می رود، مساله ی تبیین تغییر نفس از جایگاهی خاص برخوردار است. ارسطو خود در فصل پنجم کتاب دوم درباره ی نفس از نوعی استحاله در نفس سخن می گوید که مستلزم تغییر در ذات مدرک و در نتیجه متمایز از استحاله ی کیفی طبیعیات (استحاله ای که در آن دو امر متضاد جایگزین یکدیگر می شوند) است. این تعبیر مستلزم استکمال ذات نفس در فرآیند ادراک بدون پذیرش ماهیتی خاص، و در نتیجه قابل انطباق بر مفهوم مناقشه برانگیز اتحاد عاقل و معقول است. این نوشتار بر مبنای همین انطباق، نخست به شرح انفعال خاص نفس نزد ارسطو و سپس توضیح عدم امکان تبیین آن نزد ابن سینا و در نهایت چگونگی امکان تبیین آن نزد ملاصدرا می پردازد. به این منظور نخست ویژگی های انفعال خاص نفس نزد ارسطو و تمایز آن از استحاله های متعارف با کنار هم نهادن فقرات پراکنده ی ارسطو بیان می شود؛ سپس با تدقیق در استدلال های ابن سینا در رد اتحاد عاقل و معقول، مفروضات خاص سینوی، که به امتناع تبیین این استحاله نزد او می انجامد، توضیح داده می شود. بخش آخر این مقاله به شرح مفروضات صدرایی در امکان تبیین این استحاله اختصاص دارد؛ به گونه ای که در نهایت روشن می شود می توان ابن سینا و ملاصدرا را دو جریان متفاوت در تفسیر علم النفس ارسطو دانست.کلید واژگان: نفس، ارسطو، ابن سینا، ملاصدرا، اتحاد عاقل و معقولIn Peripatetic Philosophy, soul is regarded as the capacity of perception and because of perception is a kind of alteration, the explanation of change in soul has an important place. In the fifth chapter from the second book of de anima, Aristotle says about some kind of alteration which demands the change in the nature of conceiver and so it is different from the natural alteration. This kind of alteration requires the perfection of soul’s nature in the course of intellection, so corresponds to the concept of substantial change and the unity of intellect and intelligible. But Avicenna has denied the possibility of this special kind change i.e. the change in the nature of intellect. Appealing to the concept of substantial movement and higher being of essence, a Sadraean solution to the Aristotelian soul affection has been proposed, which can explain the soul affection as a change in the nature of conceiver. Although due to two different conceptions of unity of intellect and intelligible, two solutions are possible to solve the ascription of perception to the nature of conceiver.Keywords: soul, Aristotle, Avicenna, Mulla sadra, Unity of intellect, intelligible
-
اتحاد عاقل و معقول در موضعی که معقول مغایر ذات عاقل باشد از ابداعات فلسفه صدرایی به شمار می رود. در تبیین کیفیت هستی شناختی این اتحاد، برخی مقصود از آن را، تحقق عاقل و معقول به وجودی یکتا و از جهتی یکتا و برخی دیگر، تحقق معقول برای عاقل به نحوی می دانند که معقول از شئون وجودی عاقل باشد. یکی از براهین بر اثبات این مطلوب، برهان ماده و صورت است. در این برهان با فرض هم سنخی پذیرش صورت توسط ماده و معقول توسط عقل و اتحادی دانستن ترکیب ماده و صورت، اتحاد عاقل و معقول اثبات می شود. ولی برخی این برهان را ناتمام دانسته، سنخ اتحاد عاقل و معقول را شدیدتر از اتحاد ماده و صورت می دانند. این مقاله با تدقیق محل نزاع، نشان می دهد که این اختلاف به دلیل دو دریافت متفاوت از ترکیب اتحادی ماده و صورت است؛ از این رو اولا برهان ماده و صورت در برابر خدشه های وارد بر آن قابل دفاع بوده و ثانیا با توجه به دو دریافت از حقیقت ترکیب اتحادی ماده و صورت و حقیقت وحدت عاقل و معقول، این برهان به دو نحو تقریر می شود که هر تقریر، به اثبات یکی از دریافت ها از حقیقت اتحاد عاقل و معقول می انجامد.کلید واژگان: ملاصدرا، وحدت عاقل و معقول، ترکیب اتحادی ماده و صورت، عقل هیولانیPhilosophy, Volume:16 Issue: 1, 2018, PP 57 -77Unity of the intellect and the object of intellection (intelligible), where the intellect thinks something other than itself, is one of the most important innovations of the Sadraean philosophy. But there are two main approaches in its interpretation. According to the first, this unity means that the intellect and the intelligible are realized by one and the same existence, whereas according to the second, this unity implies that the intelligible is a description of intellect, so that the ineligible is not external to the intellect. Furthermore, one argument for this unity, known as matter and form argument, proves this unity by supposing a) the congruency between receiving form by matter and receiving the intelligible by intellect and b) the unified composition of form and matter. But some, rejecting the first premise, objected to the soundness of the argument. Reviewing the premises of the argument, this paper will try to demonstrate that the disagreement on the soundness of this argument is due to two different conceptions of prime matter and the unified composition of form and matter, hence the soundness of the argument. Moreover, two different conceptions of the unity of the intellect and the intelligible is provable, resulting from two conceptions of unified composition of form and matter.Keywords: Mulla Sadra, Unity of Intellect, Intelligible, Unified Composition of Form, Matter, Material Intellect
-
ابن رشد و ابن رشدیان متهم به «حقیقت دوگانه» شده اند؛ یعنی معتقدند که یک مسئله می تواند در دین حقیقت باشد در حالی که نقیض آن در فلسفه صادق است. در بخش اول مقاله تاریخ و معنای این نظریه از دیدگاه کلیسا بررسی شده، در بخش دوم به رای ابن رشد در باب چگونگی بقای نفس در دو دسته از آثار فلسفی و کلامی اش پرداخته ایم، و در بخش سوم با ارزیابی نظر ابن رشد در این دو دسته آثارش این نتیجه به دست آمده که رای ابن رشد در باب عقل هیولانی و بقای مشترک و کلی آن پس از مرگ (وحدت عقل) با رای او در باب بقای نفوس فردی در آثار کلامی متناقض نیست، زیرا وی در مورد نفس قائل به اشتراک لفظی است. لذا نمی توان او را معتقد به حقیقت دوگانه دانست بلکه او به وحدت حقیقت باور دارد. بنابراین ابن رشد را دوحقیقتی خواندن نشان از عدم درک آرای وی دارد.
کلید واژگان: حقیقت، حقیقت دوگانه، عقل هیولانی، نفس، وحدت عقلPhilosophy & kalam, Volume:47 Issue: 2, 2015, PP 309 -323Averroists are accused of believing the «Double Truth» theory، based on which a proposition might be true in religion، and، at the same time، its contradict is philosophically true. In this article، at first، the history and significance of this theory is investigated، second، the Averroes'' view about the post-mortem existence of the soul is studied، and، third، through investigating his views، in his philosophical and theological works، we show that his points of view on material intellect and its being common and single for all human beings in the afterlife (unity of Intellect) in his Philosophical works do not contradict his views on post- mortem existence of individual souls in his Theological works.Keywords: Truth, Double truth, Material intellect, Soul, Unity of intellect -
ابن سینا در مواضع مختلف آثار خود از نظریه اتحاد سخن به میان می آورد اما اعتقاد و دیدگاه او به وضوح و روشنی مشخص نیست چرا که گاهی مسئله اتحاد را می پذیرد و گاهی بر رد آن استدلال می آورد. لذا از یک سوی اشتهار شیخ به عنوان منکر قطعی و مسلم نظریه اتحاد عاقل و معقول و از سوی دیگر بررسی قول به استبصار و عدول شیخ از نظر اولیه خود و پذیرش اتحاد، همچنین این مسئله که آیا واقعا در میان عبارات او تناقضی وجود دارد یا خیر و اگر وجود دارد علت آن چیست و چگونه می توان این تناقض را رفع یا توجیه کرد؟ از جمله مسائلی است که این مقاله در صدد بررسی آنهاست. در این خصوص تشریح اقوال شیخ در آثار متعدد او و بیان دوگانگی میان تعابیرش با تمسک به همه شواهد رد و قبول اتحاد و نقل آرای اندیشمندان و پاسخ به آنها جایگاهی ویژه دارد. در نهایت این پژوهش به این نتیجه رسیده است که با نگاهی ریزبینانه به آثار و ادله شیخ خواهیم دید که حقیقتا تعارضی وجود ندارد بلکه شیخ در همه جای آثار در پی اثبات اتحادعاقل و معقول بوده است.
In his works, Avicenna frequently refers to the unity theory; however, his real views toward this issue are not clear, as he argues both for and against this theory. On the one hand, he is well known as someone who has rejected the unity theory and on the other hand he has been identified as someone who departed from his original views and adopted the unity theory. Avicenna’s inconsistent views have created ambiguities which are the focus of the present paper. The aim is to resolve the issue with reference to his views as expressed in his different works. An attempt is made to explain his views providing evidence from his texts. The conclusion is that Avicenna’s views with regard to the unity theory are not indeed inconsistent. In fact, he has been consistent in arguing for the unity of intelligent and intelligible.
Keywords: Avicenna, unity, intellect, intelligent, intelligible -
نشریه حکمت معاصر، پیاپی 8 (تابستان 1392)، صص 125 -137عموما گمان می شود که مسلک اصالی ملاصدرا در مسئله مطابقت همان تمسک بر مبناگرایی غالب و تطابق ماهوی بوده است. این در حالی است که مبانی فلسفه صدرایی در باب انتزاعی بودن ماهیت، به صورت جدی نظریه تطابق ماهوی را به چالش می کشد. بر این اساس در حکمت متعالیه مسئله علم و کیفیت تحصیل اقسام آن برای نفس به شیوه ای متفاوت مطرح می شود. وی معتقد است، دستکاری نفس ناشی از ابهام و واضح نبودن ادراکات است که به علت خساست و نقصان وجودی آن بروز می یابد. ملاصدرا برای حل مشکل مطابقت در ادراکات نفس از نظریه وحدت عاقل و معقول استفاده می کند. از دیدگاه صدرا چون علم حقیقتی وجودی داشته و وجود در عینیت با کمالات قرار دارد، درنتیجه نفس در فرایند ادراک و وحدت آن با ادراکات وجودی و کمالی می تواند از مرحله وجودی و معرفتی اشتداد یافته و ادراکاتی واضح و مطابق با واقع را تحصیل کند.
کلید واژگان: مطابقت، وحدت عاقل و معقول، پویایی نفس، تعالی، تجریدIt is generally conceived that the principal Mulla sadra’s approach in the problem of correspondence was to appeal to the prevalent foundationalism، and quiddity correspondence. However regarding the quiddity as a mere abstraction، as an element of Sadra’s philosophy، challenges the theory of quiddity correspondence severely. Thus، in the transcendental theosophy، the problem of knowledge and the quality of its attainting by soul is presented differently. Sadra believes that the soul manipulation is due ambiguity and lack of clarity in the perceptions، which is caused by existential poverty of the soul. To explain the problem of correspondence in the soul’s perceptions، Sadra uses the theory of unification of intellect and intelligible. In the sadra’s view، since the knowledge is existential، in the process of perception and unification with existential and perfectional perceptions، the existence and knowledge of the soul can be intensified and soul finally can attain clarity and correspondent perceptions.Keywords: correspondence, unity of intellect, intelligible, soul's dynamic, transcendence, abstraction
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.