استفاده از هورمون ژیبرلیک اسید (GA) و کشت جنین بالغ در دورگه گیری بین گونه ای ارقام دیپلوئید با تتراپلوئید پنبه

به منظور انتقال ژن های مقاوم ازگونه های وحشی خویشاوند پنبه دیپلوئید بومی (2n=2x=26) به گونه های تتراپلوئید تجاری (2n=4x=52) و ایجاد یک روش کا آمد برای توسعه توانمندی ژنتیکی ارقام تجاری پنبه، از ژیبرلیک اسید و کشت جنین بالغ برای انجام تلاقی بین آنها استفاده شد. تلاقی ها بین ارقام پنبه تتراپلوئید و دیپلوئید به صورت دستی و دو طرفه در ایستگاه هاشم آباد گرگان انجام گرفت. جهت جلوگیری از ریزش گل ها و تشکیل و تکامل غوزه ها و دست یابی به بذر هیبرید، گل های والد مادری پس از گرده افشانی توسط هورمون GA3 با دو غلظت صفر و 100 پی پی ام به مدت هفت روز تیمار شدند. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد و 1 درصد به ترتیب بین والدین مختلف و تیمارهای هورمونی با استفاده از آزمون کای اسکور برای حفظ و نگهداری گل ها وجود دارد. بیشترین درصد تشکیل قوزه در تیمار 100 پی پی م ژیبرلیک اسید برای تلاقی رقم سپید با هاشم آباد (64 درصد) پس از 70 الی 80 روز مشاهده شده است. در حالی که فقط 5/7 درصد گل های تلاقی شده بدون اعمال تیمار هورمونی بر روی بوته ها حفظ و نگهداری شدند. مقایسه اثرات متوسط سن جنین (3و 45 روز) در جوانه زنی نشان داد که اختلاف معنی دار بسیار زیادی بین آنها در سطح 1 درصد وجود دارد. بیشترین در صد جوانه زنی برای جنین با سن 45 روز در تیمار 100 پی پی ام جیبرلیک اسید در محیط کشت MS دیده شد (3/73 درصد). اثرات والدین در تلاقی ها با غلظت 100 پی پی ام جیبرلیک اسید و جنین 45 روزه نشان داد که رقم تجاری سپید با هاشم آباد بیشترین تلاقی پذیری را به همراه داشته است. اختلاف معنی داری بین والدین تتراپلوئید و دیپلوئید در انتخاب آنها به عنوان والد مادری در تلاقی ها برای در صد جوانه زنی جنین مشاهده نشد. بذور حاصل از تمامی تلاقی ها در مقایسه با بذور معمولی حاصل از گل های خودگشن شده به لحاظ مورفولوژی بذر ناقص است. گیاهان دو رگ تریپلوئید حاصل علاوه بر رشد رویشی برتر در مقایسه با والدین، عقیم بودند.