تحلیل ارتباط بین شاخص های تنوع و عوامل محیطی با استفاده از آمار چند متغیره (مطالعه موردی: مراتع سرخ ده سمنان)

تنوع گونه ای از مفاهیم مهم در بوم شناسی و مدیریت پوشش گیاهی است. حفاظت از تنوع زیستی و انجام فعالیت های مورد نیاز برای اجرای آن یکی از مهم ترین جنبه در جوامع امروزی است. در راستای چنین هدفی پژوهش حاضر در مورد بررسی تنوع گونه ای و عوامل تاثیر گذار محیطی بر آن در مراتع ییلاقی سرخ ده سمنان انجام گرفت. برای نمونه برداری از پوشش گیاهی، 230 قطعه (پلات) در منطقه مستقر شد. در مجموع 29 عامل محیطی در قالب سه گروه توپوگرافی، خاکی و اقلیمی اندازه گیری شدند. 15 تیپ گیاهی در منطقه تشخیص داده شد و شاخص های تنوع شانون و سیمپسون، شاخص یکنواختی پایلو و شاخص های غنای منهنیک و مارگالف برای هر یک از اجتماعات گیاهی با استفاده از نرم افزار PAST محاسبه گردید. در آغاز از تجزیه DCA برای بررسی داده ها استفاده شد و با توجه به طول گرادیان به دست آمده از آن، تجزیه RDA برای بررسی دقیق تر تاثیر عوامل محیطی بر روی شاخص های مورد نظر به کار گرفته شد. نتایج تجزیه چندمتغیره حاصل از RDA حاکی از این است که عوامل محیطی بر شاخص های مورد مطالعه اثر معنی دار دارند (001/0 P = و233/3 F =). دو شاخص شانون و سیمپسون با عوامل ارتفاع، متوسط بارندگی سالانه و فصلی، متوسط رطوبت سالانه و فصلی همبستگی بیشتری داشتند. شاخص یکنواختی همبستگی قوی تری با دو عامل درصد نیتروژن و رس خاک نشان داده است. شاخص های غنا (منهنیک و مارگالف) با فاکتورهای شیب، درصد شن، آهک و پتاسیم خاک دارای همبستگی بودند. قابل ذکر است که شاخص های مورد مطالعه با دو فاکتور فسفر و اسیدیته خاک ارتباطی نشان ندادند. نتایج حاصل از تجزیه چندمتغیره جزئی نشان داد که در مجموع 6/25 درصد از تغییرات تنوع گونه ای توسط عوامل اقلیمی، فیزیوگرافی و ادافیک (عوامل ثابت و متغیر) قابل تفسیر است.