مراقبت دارویی: تحلیل مفهوم به روش تکاملی راجرز

مفهوم مراقبت دارویی با تعاریف متعدد در ادبیات علوم مختلف مراقبت سلامت از جمله داروشناسی و دارودرمانی مطرح شده است ولی در متون پرستاری این مفهوم مصطلح نبوده و به کار گرفته نمی شود. لذا این پژوهش به منظور تحلیل مفهوم مراقبت دارویی در جهت روشن شدن هرچه بیشتر این مفهوم در پرستاری با شناسایی محدوده های مورد توافق آن در دو دیسیپلین پرستاری و داروسازی و تعیین ویژگی ها، پیشایندها و پیامدهای آن صورت گرفته است.
در این مطالعه از رویکرد تکاملی تحلیل مفهوم راجرز استفاده شده است. منابع تحلیل، پایگاه های اطلاعاتی sciencedirect، springer و Google scholar بودند. معیارهای اصلی جهت ورود، متون منتشر شده به زبان انگلیسی در محدوده سال های 1990 تا 2011 میلادی بود. جهت جستجو از کلید واژه های Pharmaceutical Care و Pharmaceutical service در «عنوان» متون استفاده گردید. در مجموع از 932 مورد متن، 197 مورد، که مشتمل بر واژه ی اصلی مطالعه بودند انتخاب و سپس 20 درصد آنها یعنی 40 مورد متن مورد بررسی قرار گرفتند.
در این مطالعه، ویژگی های مفهوم مراقبت دارویی در دو بعد مهارت تخصصی (با 5 ویژگی مشتمل بر شناسایی مشکلات دارویی، حل مسائل دارویی، معالجه و ارائه مراقبت تسکینی، مشاهده مستمر نتایج کوتاه مدت درمان و بررسی نسخه) و مهارت ارتباطی (با 4 ویژگی: مشاوره با بیمار، تعهد عاطفی نسبت به رفاه بیماران، همکاری با تیم مراقبت سلامتی با یکدیگر و توجه به وضعیت پزشکی بیمار) شناسایی شد. پیشایندها شامل عوامل حرفه ای و سازمانی بوده و پیامدهای مفهوم مشتمل بر چهار پیامد (درمانی، اقتصادی، اطلاعاتی و کیفی) بودند.
نتیجه گیری کلی: یافته های این مطالعه نشان می دهد که مراقبت دارویی جنبه ای مهم از عملکرد بالینی و مراقبتی پرستاری است که اگر چه بطور مجزا مورد توجه قرار نمی گیرد ولی بعنوان جزئی از مراقبت کلی بیمار مطرح و مورد کاربرد است.