بررسی روند تغییرات کالبدی روستاهای خوابگاهی (بررسی موردی: روستاهای حوزه نفوذ کلانشهر تبریز)

در دهه های اخیر رشد شتابان شهرنشینی و نیز وجود تاثیرات متقابل فضایی و روابط عملکردی بین کلان شهرها با نواحی پیرامونی، موجبات تغییرات عمده ای در جوامع و بالاخص عرصه های روستایی حوزه نفوذ آنها گردیده است. تغییر ساختارهای کارکردی و کالبدی از جمله آنهاست. وجود مشکلات و معضلات عدیده در کلانشهرها (اعم از گرانی زمین و مسکن، آلودگی بیش از حد هوا و...) به عنوان عوامل دافعه و در مقابل ارزانی زمین و مسکن، هوا و محیط سالم و... در مناطق روستایی به عنوان عوامل جاذبه در این امر تاثیرگذار بوده اند.
تحقیق حاضرکه عمدتا بر تغییرات کالبدی روستاهای خوابگاهی تاکید دارد، از نوع کاربردی و توسعه ای بوده و روش بررسی آن توصیفی تحلیلی می باشد. شالوده مطالعه مبتنی بر مطالعات میدانی است و جهت به تصویر کشیدن تغییرات، از تصاویر ماهواره ای چند زمانه ای سنجنده TM و ETM+ مربوط به سال های 1366 و 1382 بهره گرفته می شود.
نتایج بررسی نشان می دهد که تغییرات کالبدی قابل توجهی در روستاهای خوابگاهی مورد مطالعه بوقوع پیوسته است. از بین رفتن زمین های زراعی و باغات به نفع دیگر کاربری ها و بالاخص کاربری مسکونی از تبعات منفی این تغییرات بوده است. در ضمن نحوه گسترش فیزیکی کلانشهر تبریز حکایت از گسترش آن به جانب روستاهای مورد مطالعه و بویژه روستاهای کرکج، نعمت آباد و کجاآباد دارد. در کل از آنجایی که تمامی این تحولات خودجوش و بدون برنامه ریزی صورت گرفته است، به نظر می رسد که در سال های آتی روستاهای مورد مطالعه در صورت تداوم روند کنونی، دچار مشکلات و از آن جمله مشکلات زیست محیطی بی شماری گردند.