از ارزیابی بوروکراتیک و رتبه بندی تا مشارکت در بهبود کیفیت و اعتبار سنجی در نظام آموزش مهندسی در ایران

تحولات روز افزون در سطح ملی، منطقه ای و جهانی ارزیابی و بهبود مستمر کیفیت آموزش عالی را به طور عام و آموزش مهندسی را به طور خاص ضروری کرده است. این امر، به ویژه با توجه به مسائل توسعه پایدار، منابع انرژی و آب، محیط زیست، فناوری های نوین و مسائل دیگر، اجتناب ناپذیر شده است. از این رو، نیازهای آینده به قابلیتهای مهندسی و مهارتهای لازم برای یادگیری مداوم مهندسان باعث شده است که کیفیت آموزش مهندسی بیش از پیش به عنوان دغدغه ای اساسی مد نظر قرار گیرد. در این خصوص، در اغلب کشورهای صنعتی و نیمه صنعتی در زمینه ارزیابی و اعتبارسنجی آموزش مهندسی گامهای موثری برداشته شده و ساختار سازی به عمل آمده است. تجربه های ملی و بین-المللی در ارزیابی آموزش عالی نشان می دهد که ارزیابی درونی و ارزیابی برونی متداول ترین رویکردهای سنجش و ارتقای کیفیت در آموزش عالی است. اما در کشورهای درحال توسعه اگر امکان مشارکت اعضای هیئت علمی در فرایند ارزیابی فراهم نشود، عمل ارزیابی صرفا اقدامی اداری (بوروکراتیک) جلوه گر می شود و تاثیر آن بر بهبود کیفیت ناچیز خواهد بود. با توجه به مطالب یادشده، در این مقاله ابتدا به شیوه های مرسوم ارزیابی و اعتبارسنجی آموزش مهندسی اشاره و سپس، بر ارزیابی برونی تاکید شده است. پس از آن، درباره تدوین عوامل مورد ارزیابی، ملاکها و نشانگرها و الزامات قضاوت درباره کیفیت بحث شده و بر ضرورت مشارکت اعضای هیئت علمی در فرایند قضاوت تاکید و سرانجام، پیشنهادهایی برای ارزیابی کیفیت آموزش مهندسی در ایران ارائه شده است.