اثر شیب و خصوصیات خاک بر رواناب و هدررفت خاک با استفاده از شبیه ساز باران،حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان

مطالعه فرآیندهای فرسایش خاک و ارزیابی عوامل کنترل آن از نیازهای مدیریت صحیح منابع آب و خاک است. این پژوهش به منظور بررسی اثرات شیب و خصوصیات خاک بر رواناب و هدررفت خاک با استفاده از شبیه ساز باران در حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان انجام گرفت. به این منظور، براساس نقشه واحد اراضی، 3 واحد اراضی در مناطق زراعی انتخاب شد. در هر 3 واحد اراضی، 3 طبقه شیب 10-0، 30-10 و بیش تر از 30 درصد تعیین شد. سپس، در هر طبقه شیب 4 پلات 10×10 متر به طور تصادفی انتخاب و در هر یک به طور تصادفی اقدام به شبیه سازی باران و اندازه گیری میزان رواناب و هدررفت خاک در 4 تکرار گردید. با استفاده از باران ساز، بارشی با شدت 2 میلی متر بر دقیقه و به مدت 15 دقیقه در هر پلات ایجاد و هم زمان نمونه برداری از خاک داخل هر پلات انجام شد. نتایج نشان داد که بین حجم رواناب و شیب، همبستگی کمی وجود دارد و در سطح 05/0 معنی دار نمی باشد. اما بین مقادیر خاک هدررفته و شیب، در سطح 01/0 اختلاف معنی داری وجود دارد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد، درصد شن ریز در سطح 1 درصد و درصد آهک و سیلت در سطح 5 درصد، همبستگی مثبت و معنی دار با رواناب دارد. همچنین درصد رطوبت، همبستگی مثبت و مقاومت خاک سطحی، همبستگی منفی و معنی دار با هدررفت خاک نشان داد. در مجموع، حجم رواناب و هدررفت خاک در شیب بیش از 30 درصد نسبت به شیب 10-0 درصد به ترتیب 8 و 100 درصد افزایش داشت و با افزایش شیب مقاومت ذرات خاک کاهش و هدررفت خاک افزایش، نشان داد