بررسی تاثیر عوامل موثر بر توسعه فرسایش آبکندی در حوضه آبخیز مارون

فرسایش خندقی از مهم ترین چالش های تهدید کننده تهیه غذا، سلامت انسان ها و بوم نظام است و این تاثیر در مناطقی که تغییرات کاربری اراضی و اقلیم وجود دارد مشهود تر است. هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش عوامل ریخت شناسی، پوشش گیاهی و بارندگی بر پیشروی خندق در مراحل مختلف اندازه گیری است. روش تحقیق به صورت نمونه برداری در طی دو سال آبی1387-1389 و بعد از وقایع بارندگی 24 ساعته بیش از ده میلی متر است. بدین منظور با نصب شاخص در مقاطع مختلف خندق و در فاصله های صفر، 25، 50 و 70 درصدی از سرخندق، بعد از هر واقعه بارندگی، مشخصات ریخت شناسی و میزان پیشروی خندق اندازه گیری شد. نتایج نشان دادند که توسعه ی خندق به صورت غار مانند و از بخش میانی تا تحتانی در اثر لایه های سست و شکننده و وجود املاح و عناصر انحلال پذیر در این بخش و در نتیجه فرو ریختن سقف خندق بوده است. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که از عوامل مورد بررسی همگی نقش مهمی در پیشروی خندق داشتند، به طوری که ضریب همبستگی بین سطح اعتماد 87 تا 92 درصد مشاهده شد. ترسیم نمودارهای پیشروی خندق در مراحل مختلف اندازه گیری در بعد از وقایع بارندگی نیز نشان داده است که خندق ها در مراحل دو و سه، گسترش بیشتری نسبت به مرحله اول داشته اند. هم چنین، وجود رس در خاک، خندق-های منطقه را تایید نمود، به طوری که میزان رس در لایه های B و C بیشتر از افق A بود که با توجه به خاصیت تورپذیری رس و تشکیل لایه دوگانه سبب دور شدن ذرات رس از یکدیگر و در نتیجه گسترش خندق شد. از نتایج حاصل از تحقیق چنین استنباط شد که شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک، پوشش گیاهی و بارندگی در کندن خاک و پیشروی خندق چه از نظر طولی و چه از نظر عرضی موثر بوده است.