جنگ سایبری؛ بررسی ابعاد نوین فضای مجازی

برخی، حوزه مجازی را پنجمین حوزه از نبرد می‌دانند. تحلیل‌گران نظامی، حوزه مجازی را به عنوان یک دامنه جدید در حوزه جنگ به رسمیت شناخته‌اند که اهمیت آن اکنون، در حال فزونی گرفتن از سایر حوزه‌ها است. وجود نداشتن قوانین بین‌المللی باعث شده که هر کشوری به خود اجازه دهد تا بر ضد کشور دیگر وارد جنگ مجازی شود.
  «با آنکه از نظر واردات ارتباطاتی، ایران سخت‌ترین محدودیت‌ها را دارد، با این حال، فناوری‌های اطلاعاتی در این کشور در سطح بالایی قرار دارند و ایران در کنار روسیه، از قدرتمندترین کشورها در زمینه جنگ مجازی محسوب می‌گردد.» (CNNreport, February 2003)
 فضای مجازی، فضایی است که قوانین خاص خود را دارد. امروزه تهدیدها در قالب شبکه‌های رایانه‌ای و مخابراتی رو به افزایش است. بخش‌های کلیدی اقتصاد تمامی کشورها در حال حاضر، از جمله امکانات دولتی و خصوصی، بانکداری و امور مالی، حمل و نقل، تولید، پزشکی، آموزش و پرورش و دولت، همگی برای انجام عملیات روزانه وابسته به رایانه هستند. فضای مجازی، ابزاری برای قدرت و ثروت است. اگر از آن استفاده نکنیم، دیگران از آن استفاده خواهند کرد و آن هم بر ضد ما. گاهی به دلیل ناشناخته بودن منبع حمله، فضای مجازی به مکانی ایده‌آل برای جنگ تبدیل شده است. برآورد سال گذشته نشان می‌دهد که دولت آمریکا از محل حملات سایبری در جهان، 100 میلیون دلار خسارت دیده است.
  جنگ مجازی، اشاره به درگیری‌ها در فضای مجازی با اهداف سیاسی و ایدیولوژیک دارد. این مفهوم به جنگ اطلاعاتی اشاره دارد؛ درست به مانند جنگی واقعی که البته در مورد انگیزه‌های این جنگ و جنگ واقعی، اختلاف نظر وجود دارد. تعریف دقیق جنگ مجازی به اقدام‌های انجام شده توسط دولت یک کشور و سایر افراد به منظور نفوذ در رایانه‌ها و شبکه‌های سایر کشورها جهت اقدام‌های مخرب و آسیب ساز اشاره دارد که این روش از راه روش‌های الکترونیکی صورت می‌گیرد. کشورهایی با فناوری و متخصصان عقب‌مانده از قافله جهانی، بازنده جنگ مجازی هستند. این جنگ می‌تواند اقتصاد را فلج کند، موجب درگیری‌هایی در داخل و خارج کشورها گردد و بهره‌وری نیروی نظامی را کاهش دهد.
 هدف از حمله سایبری، دست‌یابی به اطلاعات سایر کشورها، ایجاد وقفه در تجارت و یا ایجاد خدشه در زیرساخت‌هایی مانند: آب، برق، حمل و نقل و... به گونه‌ای که هزینه‌های اقتصادی را افزایش دهند. در 5 سال گذشته میزان حملات سایبری در سطح جهان، بسیار افزایش یافته است. نقطه شروع برای جنگ مجازی را جنگ «بالکان» می‌دانند که نیروهای متخاصم سعی در نفوذ به اطلاعات یکدیگر داشته‌اند. امروزه رشد شبکه‌های رایانه‌ای، بسیار سریع‌تر از رشد نرم‌افزارهای امنیتی مرتبط به آن‌ها است. هنوز زیرساخت‌های کافی برای جلوگیری از حملات سایبری در سیستم‌های رایانه‌ای کشورها تعبیه نشده است. فضای مجازی به یک مکان بالقوه برای جرایمی این چنینی تبدیل شده است. میلیاردها دلار بدون کمترین امنیتی در فضای سایبر روزانه جابه‌جا می‌شوند و بخشی از مهم‌ترین اطلاعات دولتی و شخصی بدون کمترین امنیتی در فضای مجازی وجود دارند که خطر حملات سایبر را افزایش می‌دهند.
در حال حاضر، کشور ایالات متحده در جهان مرکز فرماندهی فضای مجازی را در پنتاگون راه‌اندازی کرده است که هدف از ایجاد آن، حمله به شبکه‌های سایر کشورها و دفاع در مقابل حملات مجازی است. همچنین آژانس امنیت اطلاعات و شبکه اروپا (1) نیز چنین مرکزی است.
 در سال 2011م. مجله «اکونومیست» نوشت که چین برنامه ویژه‌ای دارد تا در نبرد اطلاعاتی قرن بیست و یکم، پیروز گردد. همچنین این مجله بیان داشت که سایر کشورها مانند: اسراییل، روسیه و کره شمالی برنامه ویژه‌ای برای جنگ مجازی دارند که در این بین باید گفت که ایران دومین قدرت بزرگ در عرصه نبرد مجازی است. گویا این جنگ، خیلی وقت است که بر ضد کشور ما شروع شده است. هنوز اخبار مبتنی بر حمله ویروس «استاکس نت» به تاسیسات اتمی نطنز از سر زبان‌ها نیفتاده بود که خبر مربوط به حمله ویروس «فلیم» (2) بر صدر اخبار جای گرفت.
 در ابتدا بیان شد که این ویروس، یک ویروس جاسوسی است؛ اما اکنون با اطلاعات به‌دست‌آمده بیان می‌شود که این ویروس در واقع، هدف خراب‌کاری داشته است. خراب‌کاری، یکی از اهداف جنگ سایبری است. در سال 2012م. «نیویورک تایمز» گزارش داد که اوباما رییس‌جمهور ایالات متحده دستور حمله سایبری به تاسیسات اتمی ایران را صادر کرده است.