توهین در فضای مجازی

قدمت جرم، به قدمت خود انسان و قدمت جرم رایانه‌ای، به قدمت رایانه باز می‌گردد. بزهکاری رایانه‌ای یا بزهکاری مدرن، به عنوان یکی از انواع جدید بزهکاری در حقوق ایران و بین الملل را شاید بتوان به اعتبار نیاز به یک هوش خلاق و پویا، در ردیف جرایم فسفری که توسط افراد هوشمند رخ می‌دهد، دانست. تمامیت جسمانی و معنوی اشخاص همیشه قابل احترام بوده است و یکی از جرایم علیه شخصیت معنوی افراد، جرم توهین می‌باشد که به‌تازگی نیز از طریق رایانه در سطح گسترده‌ای ارتکاب می‌یابد؛ موردی که در قانون جرایم رایانه‌ای التفاتی به آن نشده است. از این رو، در بررسی توهین رایانه‌ای، ناگزیر از رجوع به فصل پنجم قانون جرایم رایانه‌ای (مصوب 1388) تحت عنوان هتک حیثیت و نشر اکاذیب خواهیم بود. به نظر می‌رسد مقصود قانونگذار از آوردن حرف «و» بین دو عنوان هتک حیثیت و نشر اکاذیب جداکردن این دو جرم بوده است؛ نه هتک حیثیت از طریق نشر اکاذیب؛ چرا که هتک حیثیت، مصادیق دیگری نیز دارد؛ از قبیل: توهین، قذف و افترا. بنابراین، قانونگذار در استفاده عمدی از این عنوان در ابتدای فصل پنجم قانون جرایم رایانه‌ای، در صدد تحت پوشش قراردادن کلیه مصادیق هتک حرمت بوده است. بنابراین، نیازی به نام‌بردن از مصادیق بی‌شمار هتک حرمت که یکی از آن‌ها نیز توهین می‌باشد، احساس نشده است. از آن‌جا که پدیده جرایم رایانه‌ای مرز نمی‌شناسد (جی آیکاو، 1383: ص 15)، همچنین به دلیل ویژگی‌های خاص جرایم رایانه‌ای (گستردگی، فراوانی، وقوع آسان، تنوع و...)، اهمیت توهین در فضای مجازی به عنوان جرمی مطلق که در تحقق آن باید اظهار اهانت‌آمیز از طریق رایانه صورت گیرد و مخاطب توهین، فردی حقیقی، زنده و معین باشد، نمایان می‌شود. بر این اساس، می‌توان طبق ماده «16» قانون جرایم رایانه‌ای، این عمل را جرم دانسته و مرتکب را در محل وقوع نتیجه، محاکمه و مجازات نمود.