تنوع کاریوتیپی در برخی از ارقام کلزا (Brassica napus) با استفاده از روش های آماری چند متغیره

سلول های متافازی مناسب ده رقم کلزا (Brassica napus) با استفاده از روش اسکواش، پیش تیمار 8- هیدروکسی کینولین 002/0 مولار و استوکارمن 2 درصد (w/v) مورد بررسی کاریوتیپی قرار گرفتند. ویژگی های کروموزومی شامل طول بازوی کوتاه (S)، طول بازوی بلند (L)، حجم و طول کل کروموزوم (TL، TCV)، نسبت بازوها (AR)، نسبت طول بازوی کوتاه به بازوی بلند (r-value) و درصد شکل کروموزوم (F درصد) اندازه گیری شدند. بررسی کاریوتیپی نشان داد که سطح پلوئیدی در همه ارقام تتراپلوئید (38 =x 4 = n 2) می باشد. نتایج تجزیه واریانس در قالب طرح کاملا تصادفی نشان داد که بین ارقام از نظر 4 ویژگی اول کروموزومی تفاوت بسیار معنی داری در سطح احتمال 1/0 درصد وجود دارد. چهار نوع کروموزوم st،sm، m و M تشخیص داده شد و از نظر فرمول کاریوتیپی، ارقام در 8 کلاس مختلف قرار گرفتند. سنجش تقارن کاریوتیپی با استفاده از شاخص های اختلاف طول نسبی کروموزوم ها، شاخص پراکندگی، درصد شکل کلی کاریوتیپ، شاخص تقارن، ضریب تغییرات، دسته بندی استبینز و رومرو- زارکو انجام گردید. بررسی ضرایب همبستگی مشخص نمود که طول بازوی کوتاه با درصد شکل کروموزوم و حجم کروموزوم با نسبت بازوها، به ترتیب دارای بیشترین و کمترین مقدار همبستگی بود. در تجزیه خوشه ایبا استفاده از روش متوسط گروه ها و معیار فاصله اقلیدسی، 6 گروه تشکیل شد. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که سه مولفه اول، 1/96 درصد از کل تغییرات داده ها را توجیه می کند. دسته بندی بر اساس دو مولفه اول نیز ارقام کلزا را در 6 گروه قرار داد.