برآورد پارامترهای کینماتیکی چشمه و بستگی بسامدی ضریب تضعیف موج برشی زمین لرزه 28 خرداد 1386 کهک- قم

در این تحقیق تحلیل داده با تاکید بر دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست طیف جابه جایی موج برشی مستقل از بسامد با طیف جابه جایی تجربی مطابقت داده شده است. البته برای هر بسامد، انحراف معیار محاسبه و عرضه شده است. در مرحله دوم، طیف جابه جایی با لحاظ کردن تصحیح اثر چشمه زمین لرزه مطابق مدل براون برای محاسبه وابستگی بسامدی فاکتور کیفیت به کار گرفته شده است. برای فراهم شدن زمینه ارزیابی نتایج، فاکتور کیفیت وابسته به بسامد موج برشی از روش تضعیف طیفی نیز محاسبه شده است.
طیف جابه جایی یک زمین لرزه حاوی اطلاعات ارزشمندی از ویژگی های چشمه زمین لرزه و خصوصیات محیط مسیر انتشار موج لرزه ای است. طیف چشمه زمین لرزه را می توان از طریق مجذور بسامد، ω2 مطابق مدل براون (1970) برآورد کرد. در این مدل، تضعیف به صورت ω2 برای بسامد های بیش از بسامد گوشه رخ می دهد. در این راستا طیف جابه جایی چشمه از تبدیل فوریه نگاشت رویداد پس از اجرای فرایند تصحیحات اولیه و تضعیف ناکشسانی محاسبه شده است. تضعیف ناکشسانی موج های لرزه ای از طریق یک کمیت بدون بعد تحت عنوان فاکتور کیفیت برآورد می شود. تاکنون تحقیقات اندکی برای برآورد فاکتور کیفیت براساس تضعیف ناکشسانی موج های لرزه ای در گستره فلات ایران صورت گرفته است.
در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از مدل سازی معکوس تعمیم یافته و روش حداقل مربعات، پارامترهای چشمه زمین لرزه و تضعیف ناکشسانی موج برشی ناشی از زمین لرزه 28 خرداد 1386 تا فاصله 170 کیلومتری از کانون آن محاسبه شود. شایان ذکر است زمین لرزه 28 خرداد 1386 با بزرگی M = 5.7 بزرگ ترین زمین لرزه جنوب تهران است که به صورت رقومی در چندین ایستگاه شتاب نگاری وابسته به مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ثبت شده است. بنابراین، بررسی تضعیف ناکشسانی موج برشی این زمین لرزه به خاطر نزدیکی به مراکز پرجمعیت مانند قم، تهران و کرج اهمیت زیادی دارد.
در این تحقیق علی رغم وجود حدود پنجاه شتاب نگاشت سه مولفه ای از زمین لرزه قم– کهک، برای افزایش دقت محاسبه پارامترها چشمه فاکتور کیفیت، تنها از چهل شتاب نگاشت با کیفیت بسیار خوب استفاده شده است. شکل (1) مقایسه ای از سطح نوفه با سیگنال اصلی موج لرزه ای را نشان داده است. مولفه های افقی هر شتاب نگاشت با اعمال صافی پایین گذر 25 هرتز و چرخش آنها حول زاویه پیش سمت به منظور بیشینه کردن دامنه موج برشی SH برای اجرای فرایند الگوریتم کینوشیتا (1994) آماده سازی شده است. پس از تکمیل مراحل پردازش پارامتر های چشمه زمین لرزه محاسبه شدند که عبارت اند از: (1) مقدارگشتاور لرزه ای 1.86*1024 dyne-cm؛ (2) بسامد گوشه 0.72 Hz؛ (3) شعاع چشمه 2.33 Km؛ (4) میزان لغزش گسل 38 cm؛ (5) میزان دوام چشمه 1.5 sec؛ (5) افت تنش 12.3 bars؛ (6) بزرگی گشتاوری 5.4. علاوه برآن ضریب تضعیف ناکشسانی موج برشی به صورت رابطه Qs= 47f 0.71 برای فاصله 18 تا 170 کیلومتری اطراف چشمه زمین لرزه حاصل شد که محدوده قم، تهران، کرج و کاشان را پوشش می دهد.