مطالعه غلظت‎های کل و قابل تبادل عناصر Co، Pb، Zn و Cd در رسوبات دانه ریز پلایای گاوخونی (جنوب شرق اصفهان)

معادن سرب و روی در حوضه آبریز گاوخونی، شرایط آب و هوایی، عبور رودخانه زاینده‎رود از مناطق صنعتی و کشاورزی و همچنین سازندهای زمین‎شناسی باعث تمرکز نسبتا بالای فلزات سنگین بالقوه سمی در نهشته های دانه ریز پلایای گاوخونی گردیده‎اند. در این تحقیق از رسوبات گلی دلتا و پلایای گاوخونی نمونه‎برداری شده و پارامترهای ژئوشیمیایی، رسوب‎شناسی و غلظت فلزات سنگین اندازه‎گیری گردیده‎اند. مقادیر کربنات کلسیم، pH و ماده آلی در رسوبات گلی از شمال به جنوب پلایا افزایش یافته و مقادیر رس و Eh کاهش می‎یابند. این رسوبات دانه‎ریز به ترتیب فراوانی شامل ایلیت، کلریت، کائولینیت و مونت موریونیت هستند. فراوانی این کانی ها از شمال به جنوب پلایا دارای تغییرات زیادی نمی‎باشد. میانگین غلظت فلزات سنگین بر حسب ppm به ترتیب فراوانی به صورت روی (96/49)، سرب (25/39)، کبالت (14/8) و کادمیوم (53/3) است. محاسبه شاخص زمین انباشتگی نشان‎دهنده آن است که رسوبات از نظر آلایندگی به عنصر کادمیوم خیلی آلوده، نسبت به سرب غیر آلوده تا کمی آلوده و از لحاظ سایر عناصر غیر آلوده می‎باشند. غلظت قابل تبادل فلزات سنگین در رسوبات از غلظت کل این عناصر بسیار کمتر است. ماده آلی در مقایسه با میزان رس و نوع کانی های رسی در تبادل کاتیونی فلزات سنگین نقش مهم‎تری داشته و با افزایش ماده آلی در رسوبات، تبادل فلزات سنگین نیز افزوده می‎گردد.